دسترسی سریع
نوار مغزی یکی از متداول‌ترین آزمایش‌ها برای تشخیص عملکرد صحیح مغز و اعصاب است. این تست electroencephalogram به اختصار EEG نیز گفته میشود.
نوار مغزی چیست ؟
تمام عملکردهای اندام‌های ما از طریق یک رشته‌ی گسترده از عصب‌ها توسط مغز کنترل میشود. شرایط و رفتارهای اندام‌ها به‌طور پیوسته با مغز در ارتباط است. این ارتباط توسط سیگنال‌های الکتریکی عصب‌ها به مغز مخابره می‌شوند. به همین جهت با استفاده از دستگاه‌هایی می‌توان به راحتی مانند نوار مغز این سیگنال‌ها را رصد نمود و از سلامت عملکرد این سیستم اطلاع پیدا کنیم.
کلینیک تست های تشخیصی مغز و اعصاب کلینیک طبیب آماده خدمت رسانی به شما بیماران گرامی و به عنوان بهترین مرکز انجام تست نوار مغزی در غرب تهران شناخته میشود.
متخصصین مغز و اعصاب بر این باورند که کلیه احساسات و ادراکات ما از جهان پیرامونی مانند درک، حافظه، تفکر، احساسات، اعمال و رفتارها توسط لایه بیرونی مغز ما انجام میشود.
نوار مغز یکی از این آزمون‌هاست که در آن روند تبادل پیام‌های الکتریکی عصب‌ها توسط الکترودهایی که به جمجمه بیمار متصل می‌شوند؛ رصد می‌گردد. سیگنال‌های مغزی با سرعت بالایی (چندین پیام در هر ده میلی ثانیه) جابه‌جا می‌شوند. می‌توان گفت EEG تنها آزمونی است که می‌تواند این پیام‌های سریع و پر رفت و آمد را به‌طور دقیق و قابل اطمینانی رصد کند. درصورتی که در هر بخش از مغز آسیبی وجود داشته باشد، روند رد و بدل شدن سیگنال‌ها و پیام‌های الکتریکی در مغز با اختلال مواجه میشود. لذا ثبت هرگونه اختلال در پیام‌های نورونی توسط این دستگاه می‌تواند نشانه‌ای از آسیب مغزی باشد.این تست توسط متخصص مغز و اعصاب انجام میشود .
نحوه عملکرد نوار مغزی
در این آزمون، الکترودهای کوچکی به نقاط گوناگون جمجه متصل می‌شوند و توسط سیم‌های نازکی به یک دستگاه پیام‌رسانی می‌کنند. در این شرایط الکترودها قادرند کلیه فعالیت‌های سلول‌های مغز را پایش نموده و نتیجه‌ی این فعالیت‌ها را به‌صورت گراف‌هایی بر روی کاغذ چاپ کنند. این گراف‌ها شامل موج‌ها یا سیگنال‌هایی با قله و قعرهای متناوب و یک شکل است.برای تفسیر نوار مغزی هرجایی از این روند که سیگنال‌ها رفتار خارج از تکرار و ناگهانی داشته باشد می‌تواند نشانه‌ای از وجود اشکال در روند رفتار عصبی نورون‌ها باشد. پزشک با بررسی روند نوسانات این گزارش‌ها می‌تواند هرگونه رفتار غیر عادی را شناسایی کند و نوار مغز سالم و غیر عادی را تشخیص دهد .
هر الکترود می‌تواند فعالیت‌های الکتریکی وسیعی را ثبت نماید. این الکترودهای می‌توانند فعالیت‌های الکتریکی حدود 30 تا 500 نورون را در مغز رصد نموده و ثبت کنند. به همین جهت می‌توان گفت که این نوع تست یک دستاورد بسیار مهم است که از طریق آن می‌توان بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها به خصوص صرع را تشخیص داد.
نوار مغز برای چه افرادی تجویز میشود؟
کلیه بیمارانی که دچار اختلالات مغزی هستند مانند مبتلایان به تشنج یا هرگونه فعالیت تشنجی و نارسایی مغزی به انجام این آزمایش توصیه می‌شوند.
همچنین برای افرادی که دچار ضایعات مغزی مثل انواع تومور مغزی رشده‌اند نیز انجام نوار مغزی می‌تواند نحوه‌ی عملکرد مغز و محل آسیب را برای بهترین داخلی مغز و اعصاب روشن کند.
مشکلات دیگری که بر فعالیت‌های سلول‌ها و اعصاب مغزی تأثیر گذارند مانند بیماری آلزایمر ، اختلالات خواب ، افسردگی و آسیب‌های مغزی نیز با این آزمایش قابل تحلیل و بررسی هستند.
سایر وقایعی که می‌تواند بر فعالیت مغز اثر منفی بگذارد نیز در صورت وقوع از طریق نوار مغزی بررسی شود تا پزشک بتواند صدمات احتمالی به عملکرد مغز را شناسایی کند. نمونه‌هایی از این وقایع، ضربه به سر، مسمومیت دارویی، شرایط هورمونی تأثیرگذار بر بافت مغز، برخی اختلالات سیستم عصبی مرکزی ، سکته مغزی ، تومور و مرگ مغزی، شرایط متابولیک تأثیرگذار بر بافت مغزی، تخریب بافت مغزی یا خونریزی و عفونت مغز، و آسیب به مغز در بیمارانی که برای مدتی در کما به سر می‌بردند هستند همچنین در برخی بیمارانی که نیاز به عمل جراحی مغز و اعصاب دارند نیز ممکن است پزشک لازم بداند برای بررسی وضعیت بیمار، گزارش این تست را بررسی کند.
چه موقع نوار مغز بگیریم
هر زمانی که پزشک یا متخصص مربوطه به بیماری هایی که در این مقاله ذکر شد مشکوک بود گرفتن نوار مغزی نیاز میشود .
نوار مغزی چطور انجام میشود؟
نوار مغزی از جمله آزمایش‌های سرپایی است که نیاز به هیچگونه بستری شدن بیمار یا بیهوشی ندارد. این تست ممکن است در بیمارستان یا کلینیک مغز و اعصاب و به‌عنوان بخشی از روند بررسی بیمار و یا به‌صورت مستقل در مطب پزشک یا مرکز نوار عصب و عضله در تهران انجام شود.
روند انجام تست بسیار آسان است. کافی است روی یک تخت دراز بکشید یا یر روی یک صندلی بنشینید تا پزشک یک کلاه حاوی الکترودها را روی سر شما قرار دهد. ممکن است بجای کلاه آزمایش، یک سری الکترودهای گرد شبیه به دیسک با یک خمیر یا ژل که امکان چسبندگی برای الکترودها به وجود می‌آورد بر روی پوست سر شما قرار بگیرد. این الکترودها در حدود 8 تا 25 عدد هستند. روند آزمایش معمولاً خیلی طولانی نیست اما در برخی شرایط ممکن است یک الی دو ساعت زمان ببرد. در ابتدا صرفاً در شرایط آرامش، گزارش‌گیری انجام میشود. یعنی لازم است به حالت آرام بخوابید و چشم‌های خود را بسته نگه دارید چون هرگونه حرکت می‌تواند نتیجه‌ی آزمایش را تحت‌تأثیر قرار دهد. اما ممکن است در حین آزمایش محرک‌هایی مانند نور، صدا حرکت، تنفس سریع نیز در نظر گرفته شود تا عملکرد مغز بهتر رصد شود. برای افرادی که نوار مغزی جهت بررسی اختلال خواب در آن‌ها تجویز شده است، معمولاً این تست در هنگام خواب انجام خواهد شد.
آیا نوار مغزی خطرناک است؟
نوار مغزی یک روش غیر تهاجمی است که در آن هیچگونه بیهوشی، جراحی یا ورود به پوست وجود ندارد و الکترودها بر روی پوست سرتان قرار می‌گیرد عوارض نوار مغز این روش هیچ دردی ندارد و فقط ممکن است بیمار در محل الکترودها سوزش خفیفی را احساس کند. در صورتی که بجای کلاه، الکترودها با استفاده از خمیر بر روی پوست شما نصب شود، لازم است که پس از آزمایش موهای خود را بشویید تا باقی مانده مواد بر روی سرتان از بین برود.
در مبتلایان به صرع، اقداماتی که به‌عنوان محرک انجام میشود مانند نورهای چشمک زن ممکن است علائم تشنج را در فرد ایجاد کند. البته نمی‌توان این اتفاق را عارضه دانست چون در برخی افراد مبتلا به صرع در شرایط عادی سیگنال‌ها به‌صورت نرمال ثبت می‌شوند اما تحریک مغز بیمار به واسطه‌ی چنین محرک‌هایی می‌تواند منجر به تشخیص قطعی ابتلاء به این بیماری می‌گردد.
در برخی شرایط نیز لازم است به بیمار آرامش بخش داده شود تا در طول انجام تست در شرایط مناسبی قرار گیرد. برای چنین افرادی بهتر است تا یک همراه داشته باشند یا پس از پایان تست مدتی در مرکز بمانند و هوشیاری کامل داشته باشند.
از آنجاکه زمان آزمایش کمی طولانی است بهتر است برای جلوگیری از افت قند خون از حضور در مرکز به‌صورت ناشتا خودداری کنید.
آمادگی پیش از انجام نوار مغزی
پیش از حضور در مرکز بهتر است موهای خود را تمیز کنید و از مصرف هرگونه محصول مراقبت از مو خودداری کنید چون چرب بودن پوست سر ممکن است در روند انجام کار اختلال ایجاد کند.
در صورتی که داروی خاصی مصرف می‌کنید و یا نسبت به شرایط خاصی حساس هستید، حتما با پزشک آزمایشگر در این رابطه صحبت کنید. ممکن است پزشکتان به شما توصیه کند که پیش از انجام آزمایش مصرف برخی داروها را موقتاً قطع کنید که این کار حتما باید با مشورت پزشکتان انجام شود.
حداقل ۸ ساعت پیش از شروع آزمایش از مصرف نوشیدنی و خوراکی‌های حاوی کافئین خودداری نماید.
شب قبل از آزمایش حتماً غذای کافی بخورید چون قند خون پایین می‌تواند بر نتیجه آزمون تاثیرگذار باشد. در طی انجام آزمایش آرامش داشته باشید و با آزمایشگر همکاری کنید. اگر در مورد این تست مطالعه کافی داشته باشید به آرامش بیشتر شما حین آزمون کمک خواهد کرد.
اگر نوار مغزی برای مطالعه اختلالات خواب تجویز شده است؛ سعی کنید شب قبل از آزمایش تا حد امکان از خوابیدن خودداری کنید تا برای انجام آزمایش آماده باشید.
نتیجه تست نوار مغزی
نتیجه‌ی این آزمایش به‌صورت موج‌هایی بر روی کاغذ چاپ میشود که برای پزشکان قابل تفسیر است. این موج‌ها عموماً با الگوی ثابت حرکت می‌کنند که در صورت وجود هر گونه اشکال در عملکرد مغز، این سیگنال‌های موجی می‌توانند قطع شوند یا روند غیر عادی از خود نشان دهند. برای بیان روشن‌تر این تفسیر می‌توان گفت که بیمار در حالت خواب یا کما دارای نوسانات کند اما با دامنه وسیع و طولانی است. لذا تجزیه و تحلیل این سیگنال‌ها می‌تواند پزشک را در بررسی و شناسایی مراحل گوناگون خواب و عمق بیهوشی بیمار یاری کند.
سیگنال‌های پر نوسان و پیچیده‌تر می‌تواند نشانه‌ی فعالیت‌های ادارکی وسیع مغز در طول فرآیند نوار مغز باشد. البته وجود سیگنال‌های غیر عادی در نتیجه نشانه‌ی ابتلاء به صرع نیست. بسیاری از افراد سیگنال‌های غیر عادی دارند اما مغز آن‌ها کاملاً سالم است. این مسئله بیشتر در نوار مغزی کودکان دیده میشود. در بیمارانی که با علائم بیماری صرع به پزشک مراجعه می‌کنند، ممکن است نتیجه نوار مغزی نرمال را نشان دهد اما باید مطالعات بیشتری برای این موضوع انجام شود چون در برخی از این بیماران صرفاً در دوره‌ی وقوع تشنج‌ها اختلالات غیر عادی ثبت میشود. با این حال پزشک با نگاه گردن به این گزارش می‌تواند وجود اختلال در عملکر صحیح را تشخیص داده و متناسب با آن راهکاری تجویز نماید. اما ممکن است لازم باشد تا بررسی‌های دیگری نیز درکنار آن انجام شود.
سیگنال‌های پر نوسان و خارج از وضعیت نرمال سایر سیگنال‌ها می‌تواند نشانه‌ی مشکلات گوناگونی در مغز باشد. به همین دلیل تشخیص بیماری توسط آزمایشگر ممکن نیست و لازم است تا نتیجه‌ی نوار مغزی توسط پزشکتان بررسی و تحلیل شود. پزشک با توجه به شرح حال دریافت شده از شما و نتایج سایر تست‌ها می‌تواند ابتلاء به بیماری را تشخیص دهد.
قیمت نوار مغز سال ۱۴۰۰ و هزینه نوار مغز سال ۱۴۰1 در مراکز مختلف متفاوت است و هزینه نوار مغز در مطب خصوصی و دولتی با هم فرق میکند. همچنین هزینه نوار مغز کودکان و برزگسالان باهم فرق دارد .
برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن کلینیک طبیب تماس بگیرید.
