بیرون زدگی دیسک کمر عبارتی آشنا که حتماً شما هم زیاد شنیدید یا شاید احتمالاً درگیر آن باشید! ستون فقرات همانطور که از نامش پیداست، یکی از ارکان اساسی بدن است که شکل، فرم و تمامی حرکات اصلی بدن به آن مرتبط بوده و در کنترل و هماهنگی حرکات نقش بسیار اساسی دارد. همه می‌دانیم که ستون فقرات دارای اجزایی است که مانند آجرهای یک دیوار روی هم قرار گرفته‌اند و به خاطر شکل متمایز خود که میان تهی هستند، طناب یا رشته عصبی یا همان نخاع را در میان خود جای داده و از آن محافظت می‌کنند. چه دقیق و چه شگفت‌انگیز! این طور نیست؟ در ادامه بیشتر به موضوع دیسک کمر و مشکلات احتمالی آن خواهیم پرداخت و می‌خواهیم بدانیم از میان روش‌هایی که برای درمان این مشکل وجود دارد، آیا استفاده از لیزر برای درمان دیسک کمر مؤثر است؟ آیا استفاده از لیزر درمانی نتیجۀ مطلوب و مطمئن ایجاد می‌نماید؟ ما در این مقاله قصد داریم تا به استفاده از لیزر در درمان دیسک کمر بپردازیم و اطلاعات لازم را در این مورد با شما در میان بگذاریم؛ پس همراه باشید.
دیسک کمر چیست ؟
ستون فقرات که از بالاترین ناحیه در گردن و پایۀ جمجمه تا به پایین‌ترین نقطه در دنبالچه کشیده شده است؛ مجموعه‌ای از استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و بافت‌ها را شامل می‌شود که حالت بند بند داشته و اجزای سازندۀ آن علاوه بر تاندون‌ها و ماهیچه‌ها، در بخش استخوانی، مهره‌ها هستند. ستون فقرات که ستون مهره‌ها نیز نامی‌ده می‌شود دربرگیرندۀ نخاع و مایع نخاعی بوده و از نخاع که یک طناب عصبی اصلی است محافظت می‌کند. مهره‌ها که درپی یکدیگر در ستون فقرات قرار گرفته‌اند، به‌وسیلۀ دیسک‌هایی بالشتک مانند از یکدیگر جدا شده‌اند که این دیسک‌ها یک حلقۀ بیرونی ضخیم از جنس غضروف فیبری دارند که آنولوس فیبروزوس نامی‌ده شده و یک بخش مرکزی یا هستۀ ژلاتینی دارند که هستۀ پالپوزوس نامگذاری شده است.
در سراسر ستون فقرات، دیسک‌ها سه وظیفۀ اصلی دارند؛
- با ساختار بالشتک شکل خود در بین مهره‌ها، مانند یک ضربه‌گیر عمل کرده و از وارد آمدن ضربه به مهره‌ها و نخاع مانند یک کمک فنر، جلوگیری می‌کنند.
- باعث کنار هم قرار گرفتن مهره‌ها شده و ساختار ستون فقرات را حفظ می‌کنند.
- به مهره‌ها این قابلیت را می‌بخشند که کنار هم باعث حرکت ستون فقرات شوند.
تعداد 23 دیسک بین مهره‌ای داریم که در صورت مواجه شدن با مشکل علائم و عوارضی را ایجاد می‌کنند که شایع‌ترین آن فتق دیسک کمر یا بیرون‌زدگی مایع ژلاتینی است که در اثر بیرون‌زدگی و یا فشار دیسک به عصب بیمار احساس درد و ناراحتی می‌کند که شدت آن می‌تواند متفاوت باشد.
فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر
فتق دیسک کمر که در بین عوام به دیسک کمر معروف است، زمانی رخ می‌دهد که مواد ژلاتینی هستۀ دیسک در اثر افزایش سن، فشار و آسیب‌دیدگی و ضربه بیرون زده و به نخاع و ریشه‌های عصبی آن فشار وارد آورد. این بیرون‌زدگی مواد هستۀ دیسک که به شکل نوعی برآمدگی درمی‌آید، معمولاً بین مهره‌های 4 و 5 کمری اتفاق می‌افتد. در اثر آسیب ناشی از بروز حوادث یا بالا رفتن سن و خشکی و سفت شدن بخش ژله‌ای مرکز دیسک این وضعیت پیش می‌آید و مشکل دیسک کمر رخ می‌دهد. این آسیب‌دیدگی یا تحلیل ناشی از نشت هستۀ دیسک درد و ناراحتی، التهاب و عوارضی ایجاد می‌کند که با توجه به ساختار دیسک‌های بین مهره‌ای ستون فقرات که فاقد عروق خونی بوده و امکان بازسازی و ترمیم خود را ندارند، این مشکل نیاز به درمان دارد.
علائم دیسک کمر
علائم دیسک کمر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1. درد در ناحیه کمر: این درد ممکن است به شکل درد محلی در کمر یا دردی که به سمت پایین بیشتر می‌رود، ظاهر شود.
2. درد در ساق و پا: این درد ممکن است به شکل درد سوزن زنی، سوزش، یا تورم در ساق‌ها و پاها باشد. این درد ممکن است با حرکات مختلف بیشتر شود.
3. ضعف عضلات: ضعف عضلات در پاها یا ساق‌ها نیز یکی از علائم دیسک کمر است که ممکن است باعث مشکلات در حرکت و توانایی راه رفتن شود.
4. تغییرات در حس: ممکن است بیماران احساس بی‌حسی، سوزش، یا تورم در ناحیه کمر، ساق‌ها و پاها داشته باشند.
5. تغییرات در تابلوی حسی: بعضی از بیماران ممکن است تغییراتی در تابلوی حسی خود مثل تخدر یا سوزش در ناحیه مورد علائم تجربه کنند.
6. علائم عصبی: ممکن است شامل کاهش قدرت یا توانایی حرکتی، کاهش کنترل مثانه یا رکتوم، و در بعضی موارد علائم شدید‌تر مانند فلج باشد.
همچنین باید توجه داشت که علائم ممکن است بین افراد مختلف متفاوت باشند و بر اساس موقعیت و شدت آسیب دیسک، متغیر باشند. در صورت تجربه هر یک از این علائم، مهم است که به پزشک خود مراجعه کنید تا ارزیابی دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
درمان دیسک کمر
هر معضل و مشکلی راه‌هایی برای رفع و جبران دارد و اختلال‌هایی که در بدن ما نیز رخ می‌دهند برای برطرف شدن راهکارهایی دارند که جراحی نیز یکی از راه‌ها به حساب می‌آید که البته بهتر است آخرین راه باشد. خوب موضوع بر سر این است که مشکل دیسک کمر که به هر دلیلی باعث ایجاد اختلال در زندگی فرد می‌شود، می‌بایست درمان شود و بسته به شرایط و وضعیت بروز این مشکل، درمان های غیر جراحی دیسک کمر نیز وجود دارد. این درمان‌ها شامل فیزیوتراپی ، حرارت درمانی، درمان‌های جایگزین؛ مانند طب سوزنی و کایروپراکتیک، داروها؛ استروئیدی و غیر استروئیدی و انجام تزریق‌های مختلف می‌شود.
در موارد شدید که شاید راهکارهای غیر جراحی کارساز نباشد و نظر پزشک جراح مغز و اعصاب انتخاب جراحی باشد، جراحی دیسک کمر نیز یکی از راه های درمانی است. البته عموماً پزشکان درمان‌های غیر تهاجمی و غیر جراحی را توصیه می‌کنند که به برطرف شدن التهابات ایجاد شده کمک می‌کنند. اما اگر جراحی را پیشنهاد بدهند، کم تهاجمی‌ترین راه را انتخاب می‌کنند که شانس موفقیت بیشتری نیز داشته باشد. استفاده از لیزر یکی از این راه‌های کم تهاجمی به حساب می‌آید که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
استفاده از لیزر در درمان و جراحی
امروزه با پیشرفت‌هایی که حاصل شده برای درمان و رفع بسیاری از مشکلات از لیزر استفاده می‌شود. دستگاه لیزر، پرتویی متمرکز از نور تک رنگ را تولید می‌کند که منسجم بوده و پخش نمی‌شود. نور لیزر با تور معمولی که عموماً سفید رنگ است متفاوت بوده و همانطور که گفتیم تک رنگ است که قرمز، سبز و یا بی‌رنگ است. برعکس نور معمولی، پرتو لیزر متمرکز است و واگرایی بسیار کم داشته و دارای فوتون‌های تابشی منظم است. همین ویژگی‌ها باعث شده تا از پرتو لیزر در بسیاری از شاخه‌های علوم مختلف، ازجمله پزشکی استفاده می‌شود. لیزر نه تنها در بحث تشخیص نقش دارد، بلکه در درمان و جراحی نیز به یاری پزشکان آمده است. در بسیاری موارد لیزر جای چاقوی جراحی را گرفته و بسته به نوع کاربرد خود، در جراحی‌ها به کار می‌رود.
لیزر دارای دو نوع پرتوان و کم‌توان است که با توجه به نوع کاربرد و وضعیت موضع مورد نظر از هر یک استفاده می‌شود. به طور معمول از لیزر کم‌توان برای تحریک بافت‌ها با هدف بازسازی و ترمیم؛ خصوصاً در موارد زیبایی و درمان زخم‌ها استفاده می‌گردد. در جراحی‌ها از لیزری استفاده می‌شود که با ایجاد برش کوچک، دقت جراحی را بالا می‌برد و عوارض جراحی‌های انواع دیگر را ندارد. جالب اینکه در تنگی کانال عصبی نیز می‌توان از درمان به‌وسیلۀ پرتو لیزر کمک گرفت و می‌توان با اطمینان در مواردی که به‌دلیل اختلال ایجاد شده نیاز است تا فشار دیسک بر عصب یا نواحی مجاور آن مشکل‌ساز شده است از این روش استفاده کرد.
لیزر برای درمان دیسک کمر
بسیاری از افراد در سنین مختلف، تجربۀ کمر درد را داشته‌اند و این درد بر زندگی روزمرۀ آن تأثیر گذاشته است. وجود کمر درد محدودیت فعالیت ایجاد کرده و فرد را در انجام برخی کارها ناتوان می‌کند. کمر درد می‌تواند ناشی از دررفتگی دیسک، فتق یا بیرون‌زدگی دیسک و همچنین از بین رفتن یا سخت و سفت شدن دیسک‌ها باشد. در این شرایط هسته دیسک به بیرون نشت کرده و به عصب مجاور فشار وارد می‌آورد. با تحت فشار قرار گرفتن عصب، علائم آزار دهنده و بعضاً طاقت‌فرسای دیسک کمر یا همان کمر درد آغاز می‌شود. علائمی مانند دردهای سیاتیک، بی‌حسی اندام‌های تحتانی، گزگز شدن، ضعف عضلات و درد و سوزش در ستون فقرات ناحیۀ کمر، که باعث محدودیت حرکت و مختل شدن زندگی روزمره می‌شود.
همانطور که قبلاً اشاره کردیم روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد که در موارد جدی جراحی توصیه می‌گردد. جراحی باز یکی از راه‌هایی بود که در گذشته بیشتر مرسوم بود، ولی استفاده از لیزر و برش کوچکی که ایجاد می‌کند، امروزه بسیار رایج‌تر است و کار درمان را تا حد بسیار زیادی راحت‌تر و مؤثرتر ساخته است. امروزه برای رفع مشکلات دیسک بین مهره‌ها که باعث کمر درد می‌گردد، از لیزر به عنوان یک روش جراحی غیرتهاجمی استفاده می‌شود و این روش که PLDD نیز نامی‌ده می‌شود، بسیار مؤثر است. یکی از انواع لیزر که در جراحی کاربرد دارد، لیزر کلاس 4 است که بسیار قوی بوده و در جراحی دیسک کمر هم استفاده می‌شود.
لیزر علاوه بر اینکه به فرآیند درمان سرعت می‌بخشد، عوارض جراحی باز را نیز ندارد. طول موج‌های سطح پایین نور به اعماق سلول‌ها نفوذ کرده و باعث تحریک مکانیسم میتوکندری‌ها در جهت افزایش انرژی بیشتر می‌شود. طی این روند، جریان خون در ناحیۀ آسیب دیده بیشتر شده و روند ترمیم سرعت می‌گیرد. باید در نظر داشته باشیم که در درمان با لیزر، نرمال ساختن وضعیت سلول تحت درمان یک اصل مهم و اصلی است. برای این منظور مواد مغذی و انرژی بیشتری به سلول می‌رسد تا تورم، التهاب، بی‌حسی و درد ایجاد شده برطرف شود. با افزایش میزان واکنش‌های بیوشیمیایی در سلول‌ها، بهبودی سریع‌تر و آسان‌تر اتفاق می‌افتد و مواد مغذی جهت ترمیم بیشتر به ناحیۀ آسیب‌دیده رسیده و مشکل دیسک برطرف می‌گردد.
چگونگی استفاده از لیزر برای درمان دیسک کمر
برای انجام جراحی غیرتهاجمی دیسک کمر با استفاده از پرتو لیزر محلی را که فتق دیسک در آن ناحیۀ رخ داده است با تابش فوتون‌های لیزر پوشانده و کاملاً پر می‌کنند، به صورتی که در آن ناحیه انرژی زیادی ایجاد شده و جریان خون شدت پیدا می‌کند. تحقیقات نشان داده است که نتیجۀ استفاده از لیزر برای درمان دیسک کمر بین 75 تا 85 درصد است که البته عواملی در موفقیت‌آمیز بودن این فرآیند دخیل هستند که عبارتند از؛ تجربه و تبحر پزشکی که درمان را انجام می‌دهد، نوع لیزر به کار رفته در این جراحی و وضعیت دیسکی که دچار فتق دیسک شده و مشکل پیدا کرده است.
درد ناشی از فتق دیسک منجر به بروز دردهای سیاتیکی شده و اگر پاره‌گی دیسک یا بیرون‌زدگی هستۀ دیسک در اندازه‌ای باشد که نیاز به جراحی باز نداشته باشد از لیزر برای درمان دیسک کمر استفاده می‌شود. در انجام عمل لیزر دیسک کمر با استفاده از سوزنی حدوداً 18 سانتی‌متری از طریق برش کوچکی که روی پوست ایجاد می‌گردد به مرکز دیسک وارد شده و همزمان از طریق دستگاه فلوروسکوپی جهت حرکت سوزن کنترل می‌شود. به‌وسیلۀ سوزن پرتو لیزر به هستۀ دیسک تابیده شده و از طریق گرما و انرژی وارد شده با تبخیر محتویات هسته، فشار داخل دیسک و هستۀ آن کاهش پیدا کرده و درد ناشی از فشار روی ریشه‌های عصبی نیز برداشته می‌شود.
نکتۀ مهم این است که می‌بایست پزشک در انتخاب نوع لیزر و همچنین افزایش دما در داخل هستۀ دیسک دقت لازم را به کار ببندد. بدین صورت که افزایش بدون کنترل دما باعث آسیب به ریشه‌های عصبی مجاور می‌گردد؛ لذا برای جلوگیری از این خطر، ارسال امواج لیزر به شکل ضربانی و پالس‌های منقطع صورت می‌گیرد تا در وقفه‌هایی که بوجود می‌آید دما کاهش یابد.
فواید استفاده از لیزر برای درمان دیسک کمر
استفاده از لیزر جهت درمان دیسک کمر که امروزه بسیار مرسوم است فوایدی را به دنبال دارد که در ادامه ذکر می‌کنیم:
- انجام عمل به صورت سرپایی بدون نیاز به بستری شدن طولانی مدت
- بازگشت بیمار به فعالیت عادی و روزمره که بسیار سریع اتفاق می‌افتد.
- جلوگیری از آسیب به بافت‌های مجاور و ایجاد تروما در آنها
- عدم نیاز به برداشتن استخوان (استئوتومی) و حفظ ثبات ستون فقرات
- تخلیه مایع و کاهش فشار از هستۀ دیسک و کاهش درد با حذف فتق دیسک
- افزایش واکنش‌های سلولی و خون‌رسانی بیشتر در جهت ترمیم آسیب ایجاد شده
- کاهش ریسک‌های احتمالی در عمل جراحی باز دیسک کمر
این روش در مواقعی که درمان‌های دیگر با شکست مواجه می‌شوند به کار می‌رود و همچنین امکان استفاده از دیگر روش‌های درمانی را نیز محدود نمی‌کند.
عوارض و ریسک های جراحی لیزری دیسک کمر
عوارض جراحی لیزری دیسک کمر ممکن است شامل درد، خونریزی، عفونت، عوارض مربوط به بیهوشی، تورم، عدم موفقیت در درمان، و نادراً مشکلات نورولوژیکی مانند ضعف عضلانی یا اختلالات حسی باشد. اما این عوارض به صورت کلی نادر و معمولاً مدت زمان کوتاهی دارند و بیشتر مراجعین از این جراحی بهبود می‌یابند. اطمینان از انتخاب یک پزشک ماهر و مجرب یا به عبارتی پنجه طلا جراحی مغز و اعصاب و رعایت دقیق دستورات پس از عمل می‌تواند از حداقل‌کردن این عوارض کمک کند.
هزینه لیزر درمانی دیسک کمر در تهران
هزینه لیزر درمانی دیسک کمر متغیر است و بسته به محل جغرافیایی، مرکز درمانی، شدت مشکل، و سایر عوامل متفاوت است. این هزینه در آمریکا ممکن است از چند هزار تا چند ده هزار دلار (یا معادل آن در واحد پول محلی) متغیر باشد. برای دقیق‌ترین اطلاعات درباره هزینه لیزر درمانی دیسک کمر در شهر تهران و کلینیک طبیب بهتر است با شماره های کلینیک طبیب تماس حاصل فرمایید مراجعه کرده و مشاوره از پزشکان متخصص را بگیرید.
مراقبت های بعد از لیزر دیسک کمر
مراقبت‌های بعد از جراحی لیزری دیسک کمر شامل موارد زیر می‌شود:
1. استراحت: باید به دستور پزشک خود رعایت کنید و استراحت کافی داشته باشید. این شامل استراحت در خانه و اجتناب از فعالیت‌های سنگین می‌شود.
2. داروها: ممکن است پزشک شما داروهای مسکن یا ضد التهابی تجویز کند تا درد را کنترل کند. باید دقیقاً به دستورات دارویی پزشک خود عمل کنید.
3. فعالیت‌های فیزیکی: پزشک ممکن است شما را به تمرینات فیزیوتراپی یا توانبخشی ارجاع دهد تا بهبود سریعتری داشته باشید. اما حتماً قبل از شروع هرگونه تمرین، با پزشک خود مشورت کنید.
4. رعایت دستورات پزشک: باید دستورات پس از عمل را دقیقاً رعایت کنید، از جمله رعایت حدود برای حرکت‌ها و برنامه‌های فعالیت‌هایی که پزشک شما تجویز می‌کند.
5. پیگیری مراقبتی: باید به توصیه‌های پزشک خود درباره زمانبندی مراقبتی و قرارهای برنامه‌ریزی شده برای پیگیری پس از جراحی پایبند باشید.
6. اطلاعات بیشتر: باید به پزشک خود سوالاتی که درباره مراقبت‌های بعد از جراحی دارید را مطرح کنید تا اطمینان حاصل شود که شما دارای اطلاعات کافی هستید.
یادآوری: همیشه مهم است که هر گونه تغییر در حالت خود را به پزشک خود اطلاع دهید و در صورت بروز هرگونه علامت یا عارضه غیرمعمول، به پزشک خود مراجعه کنید.
درد بعد از لیزر دیسک کمر
درد بعد از جراحی لیزری دیسک کمر ممکن است در مراحل اولیه پس از عمل وجود داشته باشد. این درد معمولاً به دلیل تحریک عصب‌ها و بافت‌های اطراف محل جراحی است و به مرور زمان کاهش می‌یابد. پزشک شما ممکن است داروهای مسکن یا ضد التهابی تجویز کند تا درد را کنترل کند. اما اگر درد به مرور زمان بیشتر می‌شود یا علائم دیگری همراه باشد، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید تا اوضاع را ارزیابی کند و راهنمایی لازم را ارائه دهد.
جراحی دیسک کمر بهتر است یا لیزر دیسک کمر ؟
تصمیم بین جراحی دیسک کمر و لیزر دیسک کمر باید با مشاوره و توصیه پزشک شما اتخاذ شود، زیرا هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و بسته به وضعیت و شرایط پزشکی شما ممکن است یکی از آنها مناسب‌تر باشد. به طور کلی:
1. جراحی دیسک کمر: این روش شامل تخلیه بخشی یا کلی دیسک متضرر و یا برداشتن بخشی از دیسک است. این روش ممکن است برای برخی موارد خطرات بیشتری داشته باشد و زمان بازگشت به فعالیت‌های روزمره بیشتری نیاز داشته باشد.
2. لیزر دیسک کمر: در این روش، یک لیزر نوری برای از بین بردن بافت دیسکی فشرده‌شده استفاده می‌شود. این روش معمولاً به مدت کوتاه‌تری نیاز دارد و زمان بازگشت به فعالیت‌های روزمره ممکن است کمتر باشد.
با این حال، تصمیم نهایی باید با توجه به مشاوره و نظر پزشک شما، در نظر گرفته شود. او می‌تواند با بررسی دقیق تاریخچه پزشکی شما و شرایط فعلی، بهترین روش درمانی را برای شما تعیین کند.
نتیجه گیری و جمع بندی
لیزر درمانی و استفاده از لیزر برای درمان دیسک کمر یک روش درمان است که غیرتهاجمی بوده و بدون نیاز به استفاده از دارو و بدون عوارض جراحی‌های باز که درد و خونریزی است، برای درمان دیسک کمر یا فتق دیسک کمر به کار می‌رود. در این روش با استفاده از یک برش کوچک، سوزن را با کنترل دستگاه تصویربرداری CT به مرکز و هستۀ دیسک وارد کرده و با فوتون‌های پرتو لیزر که به شکل پالسی به آنجا تابیده شده و کاملاً هسته دیسک را می‌پوشاند، علاوه بر اینکه با کاهش فشار داخل هستۀ دیسک باعث بهبود روند درمان و برداشته شدن فشار از ریشه‌های عصبی مجاور دیسک بیرون زده می‌گردد، همچنین باعث خون‌رسانی بیشتر در آن ناحیه می‌گردد که همین موضوع باعث افزایش سرعت ترمیم بافت آسیب‌دیده نیز می‌شود. نهایتاً اینکه اگرچه در ابتدا از روش‌های غیر تهاجمی دیگری نظیر فیزیوتراپی و طب فیزیکی در درمان دیسک کمر استفاده می‌شود، ولی بهترین و مؤثرترین روش، استفاده از لیزر برای درمان دیسک کمر است و نسبت به سایر روش‌های درمانی مشابه، خصوصاً جراحی باز، هزینۀ درمانی بسیار پایین‌تری نیز دارد.
