همی فاسیال اسپاسم چیست ؟ تشخیص و راه درمان

همی فاسیال اسپاسم یا انقباض عضلات صورت، نوعی بیماری یا اختلال حرکتی در ناحیه عضلات صورت ‌است که برخی افراد به آن دچار می‌شوند. این بیماری می‌تواند صورت فرد را دچار کج شدگی، افتادگی و بد فرم شدن کند و زیبایی و اعتماد به نفس فرد را تحت تاثیر قرار دهد. در اینجا قصد داریم با کلیه اطلاعات مهم در زمینه بیماری همی فاشیال اسپاسم آشنا شویم. اگر به این بیماری دچار شده اید برای آشنایی بیشتر با علائم آن و روش‌های درمانی موثر برای برطرف کردن این بیماری با ما همراه باشید.

آشنایی با بیماری همی فاسیال اسپاسم

همی فاسیال اسپاسم نوعی بیماری است که در آن فرد دچار انقباضات مکرر و غیر ارادی در نیمی از صورت خود می‌شود. این بیماری که بیشتر در دسته اختلال حرکتی قرار می‌گیرد، در اثر تحریک اعصاب صورت یا فشرده شدن آن‌ها به صورت ناگهانی به وجود می‌آید. معمولا انقباضات در یک طرف صورت به شکل سریع و کاملا غیر عادی ایجاد می‌شوند. این بیماری هم در آقایان و هم در خانم‌ها دیده می‌شود اما بروز و ظهور آن در خانم‌ها بیشتر از آقایان ‌است؛ به ویژه در زنان بالای 40 سال این بیماری بیشتر دیده می‌شود.

 

در هر طرف صورت، اعصابی وجود دارند که ماهیچه‌های صورت را تحت کنترل دارند. هر یک از این اعصاب از عمق مغز و ساختارهای پیچیده آن می‌آیند و به ماهیچه‌های صورت می‌رسند. این اعصاب در واقع سیگنال‌های مغز را دریافت می‌کنند و امکان واکنش را به ماهیچه‌های صورت می‌دهند. هر یک از این ماهیچه‌ها و اعصاب کمک می‌کنند تا فرد بتواند بینی خود را منقبض کند، چشمک بزند، ابروی خود را بالا ببرد و به طور کلی ماهیچه‌های صورت خود را منقبض کند.

اگر تحت شرایطی اعصاب متصل به ماهیچه‌های صورت تحت فشار قرار بگیرند و یا دچار اختلال در ارسال سیگنال شوند، این عامل تاثیر خودش را به صورت انقباض‌های بی دلیل و غیر ارادی در عضله‌های صورت نشان می‌دهد و آنجاست که همی فاسیال صورت ایجاد می‌شود. در ادامه با عارضه‌های این بیماری بیشتر آشنا می‌شویم.

علائم همی فاشیال اسپاسم

وقتی که شخصی به این بیماری دچار می‌شود ابتدا تغییرات را در ناحیه چشم خود احساس می‌کند. چشمی که دچار چنین مشکلی شده است بیشتر پلک می‌زند و نسبت به چشم دیگر بسته‌تر می‌شود. پلک حالت افتادگی و شل شدگی ندارد بلکه به حالت منقبض و سفت شده در می‌آید. پس از آن انقباض بعدی به اطراف دهان می‌رسد و صورت هم به یک سمت کشیده و جمع می‌شود. در برخی موارد این انقباضات به سمت گردن، گوش، پیشانی یا جلوی سر هم می‌رسد. این علائم گاهی خفیف و گاهی شدید می‌شوند.

 

نکته مهمی که در خصوص این نوع انقباضات وجود دارد این است که بیمار در چنین حالتی درد یا بی حسی ندارد. همچنین حالت تهوع، دو بینی و اختلال تکلم شدید نیز در او به وجود نمی‌آید بلکه فرد تنها از نظر ظاهر و زیبایی صورت دچار مشکل می‌شود.

 

میزان درگیر شدن عضلات صورت در این بیماری چقدر است؟

این بیماری بسته به شدت و عاملی که آن را به وجود آورده است می‌تواند قسمت‌های مختلفی از صورت را درگیر کند. اما به طور کلی می‌توان گفت این بیماری، ابرو و اطراف ابرو، گونه، فک، چانه، لب و نواحی اطراف آن، غبغب و قسمت‌های بالای گردن را درگیر می‌کند. در مواقعی که شدت بیماری و درگیری زیاد باشد ممکن است فرد دچار مشکل در شنوایی شود و یا درد در گوش خود احساس درد کند.

تفاوت بیماری همی فاشیال با اختلال تیک

علائم و ویژگی‌های این بیماری بسیار شبیه به اختلال تیک است اما در یک بررسی کلی می‌توان بین این بیماری و تیک عصبی تفاوت‌هایی دید. افرادی که دچار تیک عصبی می‌شوند می‌توانند برای چند لحظه به صورت ارادی علائم تیک را متوقف کنند اما بیماران مبتلا به همی فاسیال اسپاسم نمی‌توانند به صورت ارادی جلوی علادم را بگیرند. این نوع بیماران در برخی موارد حتی در زمان خواب نیز دچار انقباضات ناشی از این بیماری می‌شوند؛ در حالی که بیماران دارای تیک غصبی چنین حالتی ندارند. برای تشخیص و تمایز بین تیک عصبی و این بیماری بهتر است به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا با بررسی دقیق‌تر، نوع بیماری را اعلام کند.

علل بروز بیماری همی فاشیال اسپاسم چیست؟

عواملی که باعث بروز این بیماری می‌شوند شامل فشار بر عصب صورت ، تومور مغزی ، وجود شریان در کنار عصب صورت و وارد شدن فشار بر عصب صورت ‌است. اما در برخی افراد نیز بدون علت خاصی این بیماری به وجود می‌آید. با این وجود پزشکان معتقدند که شایع‌ترین علت بیماری همی فاشیال اسپاسم مربوط به فشار یا فشرده شدن رگ خونی بر اعصاب صورت است؛ به ویژه در محلی که مربوط به خروج از ساقه مغز ‌است.

از دیگر عللی که باعث بروز این بیماری می‌شوند می‌توان به بیماری پارکینسون ، عوارض ناشی از فلج بل ، عدم تعادل هورمونی، مصرف برخی داروهای دارای عوارض اسپاسم، مسمومیت با کافئین و بیماری ام اس اشاره کرد. تمامی این موارد می‌توانند به صورت یک بیماری زمینه‌ای ظهور کنند و در نهایت باعث بروز بیماری همی فاسیال نیز بشوند. پزشک با استفاده انجام آزمایشات مختلف می‌تواند علل بروز این بیماری را به طور دقیق تشخیص دهد.

علائم اصلی بیماری همی فاشیال اسپاسم

بیماری همی فاشیال اسپاسم خود را با چند علامت نشان می‌دهد. اگر چه برخی از این علائم شبیه به تیک هستند اما تفاوت‌هایی نیز دارند. در ادامه برخی از این علائم را بررسی می‌کنیم:

• ایجاد لرزش‌های غیر عادی در یک طرف صورت
• زنگ زدن یا وزوز کردن گوش
• انقباض در لب، ابرو، گونه، چانه، فک یا گردن
• انقباض در پلک چشم
• درد در ناحیه پشت گوش
• اسپاسم‌هایی در ناحیه صورت

 

تشخیص همی فاشیال اسپاسم

برای تشخیص این بیماری حتما باید پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود تا چندین آزمایش نورولوژیک انجام گیرد. یکی از آزمایشاتی که در این خصوص می‌تواند موثر باشد آزمایش اکترومیوگرام یا نوار عصب و عضله است. این آزمایش برای تشخیص اسپاسم و سایر موارد مربوط به آن انجام می‌شود. علاوه بر این MRI نیز می‌تواند میزان فشردگی عصب توسط رگ را مشخص کند و در صورت وجود تومور یا ضایعات ساختاری، موقعیت آن را تشخیص دهد.

 

درمان بیماری همی فاشیال اسپاسم

افرای که دچار این نوع بیماری می‌شوند به دلیل تغییر فرم صورت و بد شکلی در این ناحیه، ظاهر نازیبایی را پیدا می‌کنند. علاوه بر این، این افراد دچار کمبود اعتماد به نفس شده و سعی می‌کنند کمتر از خانه بیرون بیایند. در چنین شرایطی باید هر چه سریع‌تر به فکر درمان بیماری بود. با وجود اینکه تاکنون درمان موثری برای این بیماری پیدا نشده است اما با استفاده از روش‌هایی می‌توان عوارض ناشی از آن را کمتر کرد و حالت صورت را بهبود داد. برخی درمان‌های موثر برای این بیماری شامل موارد زیر می‌شود.

درمان دارویی

یکی از ابتدایی‌ترین روش‌هایی که پزشک برای درمان این بیماری استفاده می‌کند، درمان دارویی است. داروهایی با خاصیت شل کنندگی عضلات می‌توانند در درمان این بیماری موثر واقع شوند. داروهایی مانند باکلوفن، کاربامازپین و کلونازپام جزء داروهای شل کننده عضلات هستند که می‌توانند وضعیت بیمار را بهبود دهند. از آنجا که عضلات دچار اسپاسم شدید شده اند باید در اولین گام با استفاده از دارو، میزان انقباض عضلات را کم کرد.

تزریق بوتاکس

یکی از روش‌های موثر برای درمان همی فاشیال اسپاسم، تزریق بوتاکس ‌است. با تزریق بوتاکس در اطراف چشم و لب می‌توان تا حدودی بد فرمی صورت را برطرف کرد. این روش جزء روش‌هایی است که هزینه‌های کمتری را در بر می‌گیرد و می‌تواند موثر و مفید واقع شود. تزریق بوتاکس باید از 3 تا 6 ماه مجدد تکرار شود. به دلیل اینکه تاثیر بوتاکس دائمی نیست و بعد از مدتی اثرات آن از بین می‌رود. افرادی که از فرم صورت خود ناراضی هستند و نمی‌خواهند از روش‌های جراحی استفاده کنند بهتر است در کنار دارو درمانی از تزریق بوتاکس استفاده نمایند.

جراحی همی فاسیال اسپاسم

روش بعدی برای از بین ناهنجاری‌های صورت در این بیماری، جراحی است. پزشک با بررسی عامل به وجود آورنده این بیماری در صورتی که با استفاده از ام آر آی تشخیص دهد که تومور یا فشار شریانی باعث بروز این بیماری شده است، دستور جراحی می‌دهد. جراحی این بیماری تحت عنوان جراحی دکمپرسیون میکروواسکولار شناخته می‌شود. از مزایای این روش می‌توان به تسریع روند درمان، میزان موفقیت بالا و تسکین علائم بیماری اشاره کرد. پزشک در اغلب شرایط ترجیح می‌دهد جراحی را به عنوان اخرین روش درمانی انتخاب کند؛ مگر در مواردی که بیماری بسیار شدید و آزاردهنده شده باشد.

 

جراحی همی فاسیال اسپاسم

همان طور که قبلا نیز اشاره شد جراحی دکمپرسیون میکروواسکولار روشی درمانی برای رفع این بیماری ‌است. در این جراحی، بین شریان فشارنده عصب چربی و عصب، عضله یا نوعی نوار تفلون قرار داده می‌شود تا عصب صورت تحت فشار قرار نگیرد و در واقع یک حائل بین آن و شریان موجود به وجود بیاید.جراح مغز و اعصاب چنین عملی را انجام می‌دهند.

 

به دلیل نزدیک بودن عصب شنوایی و عروق مرتبط با آن به عصب صورت، ممکن است پس از انجام جراحی، شنوایی فرد کم شود. با این حال پزشکان حاذق سعی می‌کنند به گونه‌ای جراحی را انجام دهند که کمترین آسیب به عصب شنوایی وارد شود. در نتیجه مهارت و تبحر پزشک در انجام عمل جراحی بسیار حائز اهمیت ‌است.

نکته مهم دیگر، میزان اثربخشی بالای جراحی در این بیماری است. بیش از 91 درصد از بیمارانی که به روش جراحی درمان می‌شوند شاهد بهبود و درمان موفقیت آمیز بیماری خود خواهند بود. بنابراین این روش در افرادی که دچار حالت‌های شدید این بیماری هستند، بسیار موثر ‌است.

ارتباط بیماری همی فاشیال و وراثت

یکی از سوالاتی که ذهن اغلب بیماران مبتلا به این بیماری را به خود مشغول می‌کند این است که آیا این بیماری به ارث می‌رسد یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید گفت بر طبق تحقیقات پزشکان امکان به ارث رسیدن این بیماری به فرزندان بیمار، بسیار کم است. با این حال برای بررسی دقیق باید علت بروز این بیماری بررسی شود و پس از آن، وراثتی بودن بیماری تشخیص داده شود.

مواد خوراکی بهبود دهنده بیماری همی فاشیال

برخی از مواد غذایی هستند که می‌توانند این بیماری و علائم آن را تا حدودی بهبود دهند. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف ویتامین D می‌توانند در بهبود این بیماری موثر واقع شود. بیماران می‌توانند ویتامین D مورد نیاز بدن خود را با مصرف تخم مرغ، شیر و قرار گرفتن در زیر نور آفتاب دریافت کنید. علاوه بر این مصرف بادام و موز نیز می‌تواند موجب دریافت منیزیم مورد نیاز بدن شده و در بهبود علائم این بیماری موثر باشد. استفاده از دمنوش بابونه به عنوان آرامش بخش و زغال اخته به عنوان شل کننده عضلات نیز می‌تواند راهکار بسیار مفیدی باشد. بنابراین بهتر است در کنار درمان دارویی، حتما از این نوع مواد غذایی نیز استفاده شود.

نکته مهم دیگری که باید به آن توجه شود، نقش استرس و اضطراب ‌است. این بیماری نیز همانند اغلب بیماری‌ها با وجود استرس و اضطراب تشدید می‌شود. بهتر است بیمارانی که مبتلا به همی فاشیال اسپاسم هستند خود را از محیط‌های استرس زا و عوامل به وجود آورنده اضطراب دور کنند. وجود آرامش ذهنی و فکری می‌تواند در روند بهبود بیماری، نقش به‌سزایی داشته باشد.

جمع بندی و نتیجه گیری

در اینجا با بیماری همی فاشیال اسپاسم، علائم و روش‌های درمان آن آشنا شدیم. در صورتی که به این بیماری دچار شده اید بهتر است به یک جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید و از علل بروز این بیماری و راهکارهای موثر برای درمان خود آگاه شوید. به خاطر داشته باشید که برای هر بیماری، مراجعه زود هنگام به پزشک و شروع درمان در اسرع وقت، می‌تواند نتایج بهتری را به همراه داشته باشد.