تنگی کانال نخاعی کمر چیست ؟

یکی از رایج­ترین بیماری­ها در افرادی که بالای 60 سال سن دارند و با چالش­ها و مشکلات آن دست و پنجه نرم می­کنند، تنگی کانال نخاعی کمر است. می­توان گفت این بیماری بیشتر در افراد مسن دیده می­شود به نحوی که در اکثر این دسته از افراد درد پایین کمر و پا به عنوان یکی از شایع­ترین علت­های آن شناخته می­شود. گفتنی است اکثر افرادی که از این عارضه رنج می­برند، اغلب به هنگام راه رفتن دچار مشکل می­شوند و یا درد و یا بی حسی را در پاهای خود احساس کنند. هم چنین در مواردی که شدت بیماری زیاد باشد، روده و مثانه را به سختی کنترل می­کنند. تنگی کانال نخاعی نیز همانند سایر بیماری­ها با بروز علائمی همراه است. از این رو اگر شما نیز درگیر این بیماری هستید، پیشنهاد می­کنیم تا انتها همراه ما باشید. ما در این مقاله قصد داریم مطالبی را در خصوص تنگی کانال نخاعی کمر، علل و علائم آن و هم چنین راه­های درمانی این بیماری شرح دهیم.

تنگی کانال نخاعی کمر چیست ؟

تنگی کانال نخاعی کمر به وضعیتی گفته می‌شود که کانالی که نخاع در آن قرار دارد به دلیل جایگیری غیرطبیعی بافت‌های اطراف، فشار بیشتری تحمل می‌کند و در نتیجه نخاع تنگ شده و عملکرد اعصاب را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این شرایط ممکن است باعث درد، سختی در حرکت، احساس کمرنگی و تورم در اطراف نخاع شود. بیشترین علت این بیماری، پیری است که باعث فشرده‌تر شدن بافت‌های اطراف نخاع می‌شود. همچنین ضربه، آسیب و عفونت نیز می‌توانند علت تنگی کانال نخاعی گردن باشند. درمان این بیماری در کلینیک مغز و اعصاب طبیب ممکن است با فیزیوتراپی ، داروها، یا در موارد شدیدتر با جراحی تنگی کانال نخاعی کمر انجام شود

 

زمانی می­توان گفت فرد دچار تنگی کانال نخاعی کمر است که فضای اطراف نخاع باریک و سوراخ­هایی که عصب­ها از داخل‌ آن‌ها خارج می­شوند، تنگ شده باشد. بنابراین بی حسی و درد در قسمت تحتانی کمر، پاها و باسن به دلیل فشار بر روی عصب است. از طرفی بخشی از پیری ستون فقرات که مربوط به باریک شدن فضای اطراف نخاع است، معمولا بدون هیچ گونه علائمی در فرد ایجاد می­شود.

 

 

علائم تنگی کانال نخاعی کمر چیست ؟

علائم تنگی کانال نخاعی کمر می­توان گفت با گذشت زمان و به تدریج، علائم این بیماری نشان داده می­شود. در حالی که ممکن است در ابتدا فرد بدون هیچ گونه علائمی‌باشد. لازم به ذکر است تنگی کانال نخاعی به عنوان یک بیماری طولانی مدت شناخته می­شود و علاوه بر این، علائم آن مرتب در حال تغییر است. از جمله علائم تنگی کانال نخاعی کمر می­توان به موارد زیر اشاره نمود:

کمر درد

همانطور که در بخش قبلی گفته شد، کمر درد یکی از شایع­ترین علائم این بیماری است. اما ناگفته نماند زمانی می­توان گفت فرد تنگی کانال نخاعی دارد که کمر درد همراه با بروز علائمی در ساق پا باشد. البته با توجه به پیشرفت آرتریت ممکن است فرد مبتلا دچار کمر درد بشود یا خیر.

درد سوزشی در قسمت باسن و یا پاها (درد سیاتیک)

زمانی فرد درد را احساس می­کند که فشار بر روی نقاطی که اعصاب از آن عبور می­کند وارد شود. به طور معمول این درد که به صورت سوزشی و یا تیر کشنده در فرد ظاهر می­شود از قسمت باسن شروع می­شود و به سمت پا جریان می­یابد که در علم پزشکی به این درد، درد سیاتیک گفته می­شود. در حالی که با پیشرفت بیماری، علائم درد در پایین پا نیز به وضوح احساس می­شود.

بی حسی یا گزگز در باسن و پاها

بروز علائم بی حسی و گزگز به همراه درد اغلب به دلیل افزایش فشار بر روی عصب ایجاد می­شود. البته باید گفت هیچ گاه بی حسی و گزگز در پاها و باسن همزمان با درد تیر کشنده در فرد احساس نخواهد شد.

ضعف یا افتادگی در پاها

با پیشرفت تنگی کانال نخاعی، فشار بر روی عصب به وضعیت بحرانی می­رسد. در این حالت فرد در یک یا هر دو پای خود احساس ضعف می­کند. گفتنی است ضعف در پا موجب می­شود تا به هنگام راه رفتن پا محکم بر روی زمین کوبیده شود یا به اصطلاح افتادگی پا رخ دهد.

احساس درد کمتر به هنگام نشستن یا خم شدن به جلو

متخصصان می­گویند زمانی که فرد دچار تنگی کانال نخاعی کمر می­شود، به هنگام راه رفتن و یا ایستادن درد بیشتری را تحمل می­کند. در حالی که نشستن و یا خم شدن به جلو باعث تسکین و آرام شدن درد می­شود؛ به این دلیل که خم شدن به جلو فضای بیشتری را برای عصب­ها فراهم می­کند. گفته می­شود با پیشرفت بیماری، فرد با علائم جدی­تری مانند عدم کنترل مثانه و روده، بی حسی شدید در ناحیه بین پاها، پشت پا و قسمت داخلی ران رو به رو خواهد شد که در این حالت می­بایست به جراح مغز و اعصاب مراجعه شود.

علت تنگی کانال نخاعی کمر چیست ؟

تنگی کانال نخاعی کمر تحت تاثیر چندین عامل در بیماران به وجود می­آید که می­توان به بالا رفتن سن، شغل­های سنگین، ژنتیک، وراثتی، بیماری­های روماتیسمی و مادرزادی اشاره نمود. در ادامه به بررسی هر یک خواهیم پرداخت.

بالا رفتن سن

همانطور که می­دانید با بالا رفتن سن به تدریج پدیده ساییدگی و پارگی برای مفاصل بدن اتفاق می­افتد. به طوری که با گذشت زمان شکل طبیعی خود را از دست می­دهند و در نهایت تحلیل عضلات رخ خواهد داد. مفاصل به دلیل آن که در ستون فقرات پایداری ایجاد کنند و هم چنین از لق شدن آن جلوگیری ­کنند، ناچار هستند تا با افزایش سطح تماس خود بزرگتر شوند. به همین دلیل در افرادی که بالای 50 سال سن دارند به نسبت سایر افراد، تنگی کانال نخاعی بیشتر دیده می­شود.

 

شغل­های سنگین

افرادی که شغل‌ آن‌ها ایجاب می­کند تا کمرشان برای انجام کار به مقدار و تعداد دفعات زیادی حرکت نماید، بیشتر در معرض تنگی کانال نخاعی هستند.

ژنتیک

یکی از علت­های بروز تنگی کانال نخاعی کمر، ژنتیک است. به این صورت که برخی از افراد قطر کانال نخاعی‌ آن‌ها در مقایسه با دیگر افراد کوچکتر است.

وراثت

تنگی کانال نخاعی همانند برخی از بیماری­ها در دسته بیماری­های وراثتی قرار دارد. معمولا افرادی که در خانواده ­شان پدر، مادر و یا برادر و خواهرشان از این بیماری رنج می­برند، به دلیل آن که شکل ستون فقرات‌ آن‌ها مشابه یکدیگرند، به تنگی کانال نخاع مبتلا می­شوند.

بیماری­های مادرزادی

این دسته از افراد به دلیل بیماری مادرزادی، دست و پا کوتاهی دارند و از طرفی کانال نخاعی‌ آن‌ها از قطر کمی‌برخوردار است؛ از این رو تنگی کانال نخاعی در این دسته از افراد بیشتر اتفاق می­افتد. باید خاطر نشان کرد بروز علائم این بیماری برای این افراد پس از سن 30 سالگی خواهد بود.

بیماری­های روماتیسمی

بیماری­های روماتیسمی از دیگر دلایل ایجاد تنگی کانال نخاع است. بیماری­هایی همچون اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت روماتوئید می­تواند در بروز این بیماری نقش موثری داشته باشد. این بیماری­ها باعث می­شوند تا التهاب در مفاصل ستون مهره­ ها رخ دهد و در نهایت منجر به افزایش رشد‌ آن‌ها شود.

هم چنین از دیگر علت­های بروز تنگی کانال نخاعی کمر می‌توان به استئوآرتریت، وجود تومور و آسیب به ستون فقرات، جراحی­های مربوط به ستون فقرات و ابتلا به برخی بیماری­های استخوانی اشاره نمود.

 

تشخیص تنگی کانال نخاعی

روش های تشخیص تنگی کانال نخاعی کمر شامل استفاده از تصویربرداری از جمله MRI، CT scan و X-ray، انجام آزمایشات عصبی از جمله نوار عصب و عضله برای بررسی عملکرد نخاعی و عصبی، انجام آزمایشات خون و مثانه و همچنین مشاهده علائم بالینی مربوط به تنگی کانال نخاعی کمر است. در برخی موارد، تزریق مواد رادیواکتیو نیز برای تشخیص دقیق تر مورد استفاده قرار می گیرد

درمان های تنگی کانال نخاعی کمر

در خصوص درمان تنگی کانال نخاعی متخصص مغز و اعصاب چندین روش را با توجه به وضعیت بیمار تجویز می­کنند. فیزیوتراپی، داروهای ضد التهاب، طب سوزنی ، تزریق داخل ستون مهره ­ها و در نهایت عمل جراحی تنگی کانال یا لامینکتومی از جمله روش­های درمانی تنگی کانال نخاعی به شمار می­آید که در ادامه به بررسی هر یک خواهیم پرداخت.

فیزیوتراپی

یکی از روش­های درمانی که باعث تسکین درد می­شود، فیزیوتراپی است. گفته می­شود انجام ورزش­های کششی، تقویت عضلات کمری و شکمی به همراه ماساژ تاثیر به‌سزایی در تسکین علائم تنگی کانال نخاعی دارد.

داروهای ضد التهاب

استفاده از داروهای ضد التهابی می­تواند نقش موثری در کاهش دردی که بر اثر فشار بر روی عصب نخاعی ایجاد می­شود، داشته باشد. بسیاری از افرادی که دچار تنگی کانال نخاعی هستند، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن را مصرف می­کنند. البته لازم به ذکر است در مصرف این نوع داروها نباید زیاده‌روی نمود؛ زیرا ممکن است باعث بروز التهاب و زخم معده در بیمار شود. بنابراین توصیه می­شود پیش از استفاده حتما با پزشک مشورت کنید.

طب سوزنی

از دیگر روش­های درمانی تنگی کانال نخاعی کمر، می­توان به طب سوزنی اشاره کرد. به این صورت که افرادی که از دردهای ناشی از این بیماری رنج می­برند، می­توانند به عنوان تسکین دهنده­ دردهای خود از طب سوزنی استفاده کنند.

تزریق داخل ستون مهره ها

برای کاهش تورم و تسکین درد، تزریق یک داروی ضد التهابی قوی مانند کورتیزون در اطراف اعصاب و یا در فضای اپی دورال می­تواند موثرترین راه برای درمان تنگی کانال نخاعی کمر باشد. گفته می­شود افرادی که دچار بی حسی پا هستند می­توانند از این روش برای کاهش بی حسی بهره مند شوند. البته لازم به ذکر است تزریق کورتیزون برای کاهش ضعف پا توصیه نمی­شود. علاوه بر این دوره مصرف این دارو سه بار تزریق در سال است.

جراحی تنگی کانال نخاعی کمر 

جراحی تنگی کانال نخاعی کمر بی شک بهترین و موثرین راه برای درمان تنگی کانال  است. البته زمانی پزشک عمل جراحی را به بیمار توصیه می­کند که زندگی روزمره آن با مشکل مواجه شده باشد و از طرفی به مدت طولانی به هنگام راه رفتن بر روی پنجه و یا پاشنه، بیمار در ناحیه پا احساس ضعف کند. عدم کنترل ادرار و مدفوع می­تواند از دیگر علائمی‌باشد که برای درمان آن از همان ابتدا جراح ستون فقرات انجام عمل جراحی را امری ضروری می­داند.

فیکساسیون مهره ها و لامینکتومی دو روش اصلی برای درمان­های جراحی تنگی کانال نخاعی است. انجام هر کدام از‌ آن‌ها می­تواند دردهای ناشی از تنگی کانال را به طرز باورنکردنی کاهش دهد. برداشتن زواید استخوانی و افزایش فضای بین مهره­ای از دیگر درمان­های جراحی برای این بیماری به شمار می­آید.

تنگی کانال نخاعی کمر از جمله مشکلاتی است که بیمار با دردهای ناشی از آن به مدت طولانی درگیر خواهد بود. به طوری که بسیاری از افراد پیش از رسیدن به سن 50 سالگی به دنبال راه­هایی برای جلوگیری از ابتلا به آن هستند. در حالی که در بیشتر افراد 50 سال به بالا، آرتروز و تنگی کانال نخاعی دیده می­شود. به طور کلی نمی­توان از ابتلا به آن جلوگیری کرد اما می­توان ریسک ابتلا را کاهش داد. در این بخش می­خواهیم چند روش برای حفظ سلامت ستون فقرات را به شما معرفی کنیم.

جلوگیری از اضافه وزن

داشتن وزن ایده آل و مناسب به فرد کمک می­کند تا فشار کمتری به کمر وارد شود. همین مسئله در بروز علائم تنگی کانال نخاعی تاثیر بسزایی را خواهد داشت.

انجام فعالیت­های ورزشی

افرادی که می­خواهند سلامت ستون فقرات و کمر خود را تضمین کنند، انجام فعالیت­های ورزشی به صورت منظم می­تواند باعث تقویت عضلات پشتی و انعطاف پذیری ستون فقرات‌ آن‌ها شود. از طرفی ورزش­های هوازی، بهترین گزینه برای جلوگیری از تنگی کانال نخاعی است؛ به طوری که انجام ورزش­هایی همچون شنا و پیاده روی توصیه می­شود.

حفظ وضعیت بدن

در خصوص این روش برای حفظ ستون فقرات می­توان گفت سعی کنید بدن را در تمامی موقعیت­ها در وضعیت مناسب و مطلوبی قرار دهید. به عنوان مثال برای بلند نمودن اجسام سنگین نیاز است تا بدن را در وضعیت درستی قرار داد و پس از آن نسبت به بلند کردن جسم مورد نظر اقدام نمود. از طرفی خوابیدن بر روی تشک سفت، نشستن بر روی صندلی استاندارد و… از جمله راهکارهایی است که می­تواند از بروز علائم تنگی کانال نخاعی پیشگیری کند.

 

جمع بندی و نتیجه گیری

به طور کلی می­توان گفت زمانی که فضای اطراف نخاع به اندازه­ای باریک شود که بر روی ریشه اعصاب و نخاع فشار زیادی وارد کند، تنگی کانال نخاعی کمر به وجود می­آید. این بیماری با علائمی مانند کمر درد ، درد سوزشی و هم چنین بی حسی و یا گزگز در قسمت باسن و یا پاها، ضعف یا افتادگی در پاها، احساس درد کمتر به هنگام نشستن یا خم شدن به جلو در فرد بروز می­کند.

البته علائم تنگی کانال نخاعی تحت تاثیر عواملی مانند افزایش سن، شغل­های سنگین، وراثتی، ژنتیکی، بیماری­های مادرزادی و بیماری­های روماتیسمی و… است. از این رو اغلب افرادی که 50 سال به بالا هستند از دردهای ناشی از تنگی کانال نخاعی رنج می­برند. ما در این مقاله سعی کردیم مطالبی را در خصوص تنگی کانال نخاعی کمر، علائم و علت­های بروز آن در اختیارتان قرار دهیم. هم چنین با بررسی روش­های درمانی آن و جلوگیری از بروز تنگی کانال نخاع به شما کمک کنیم تا بتوانید اقدامات مناسبی را برای درمان انجام دهید.