اوزون درمانی یا اوزون تراپی روشی است که در آن از گاز O3 برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده میشود. استفاده از این روش هنوز هم در جامعه پزشکی بحث برانگیز است اما آنچه در این باره اثبات شده، کارایی این روش به عنوان یک درمان مکمل در مورد بعضی از بیماری‌هاست. کارایی روش اوزون درمانی در مورد بیماریهای عصبی و مشکلات ستون فقران به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت این مسئله، در این مقاله قصد داریم تا بیشتر در مورد استفاده از این روش در حوزه بیماریهای مغز و اعصاب صحبت کنیم.
اوزون درمانی چیست؟
اوزون (O3) گازی است که به طور طبیعی در جو وجود دارد. از زمان کشف O3 در اواسط قرن 19، پتانسیل درمانی آن به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است. متخصصان ثابت کرده‌اند که اوزون با توانایی خود در تحریک مکانیسم‌های درمانی طبیعی بدن، میتواند در بهبود بسیاری از عارضه‌ها موثر واقع شود؛ البته این تنها به شرط استفاده درست و موثر از این گاز است که باید توسط متخصص انجام پذیرد. اوزون در حال حاضر توسط متخصص طب فیزیکی در درمان بیماری‌هایی که باعث درد حاد و مزمن می‌شوند، یعنی بیماریهای ستون فقرات، استفاده میشود. در صورتی که از بیماریهای ستون فقرات مانند فتق دیسک رنج می‌برید، بهتر است در مورد مزایای استفاده از این روش برای تسکین پایدار درد در این ناحیه با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
انواع آسیب اعصاب محیطی
پیش از پرداختن به کاربرد اوزون درمانی در پروسه درمان بیماریهای عصبی بهتر است با انواع آسیبهای عصبی در بدن آشنا شویم. به طور کلی سه نوع اعصاب وجود دارد که سیستم عصبی محیطی را تشکیل میدهند. از آنجایی که هر نوع عصب هدف و عملکرد خاص خود را دارد، علائم آسیب هر یک از آن‌ها در بدن ممکن است بسته به نوع عصبی که دچار اختلال شده است متفاوت باشد. سه نوع اعصاب محیطی عبارتند از: اعصاب حسی، اعصاب حرکتی و اعصاب خودمختار.
آسیب عصبی و درد ناشی از آن میتواند به دلیل عوامل بیرونی یا درونی اتفاق بیفتد. موارد زیر برخی از شرایطی هستند که می‌توانند منجر به آسیب عصبی در افراد شوند:
- سالخوردگی
- ضربه‌های بدنی (حوادث، آسیبهای ورزشی، اقدامات پزشکی و غیره)
- حرکات تکراری (تونل کارپال، بورسیت، تاندونیت و غیره)
- بیماری‌ها و اختلالات مختلف مثل: التهاب، سرطان، بیماری خودایمنی، عفونت ویروسی یا باکتریایی و…
- قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مثل داروها، سوء مصرف مواد مخدر و یا الکل، آلاینده‌های صنعتی و…
اوزون تراپی چگونه میتواند علائم نوروپاتی را کاهش دهد؟
نوروپاتی یک اختلال شایع عصبی است که افراد بسیاری در سراسر جهان را درگیر میکند. با این حال، اگر شما یکی از افرادی هستید که هر ساله تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند، احتمالاً به خوبی از درد و ناراحتی رایج به وجود آمده از طریق این اختلال عصبی آگاه هستید. نوروپاتی در حقیقت یک اختلال در عملکرد سیستم عصبی است و میتواند باعث مشکلات قابل توجهی در زندگی روزمره شود؛ به همین علت است که درمان و رسیدگی به موقع به این بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
هنگامی که یک عصب به هر دلیل دچار آسیب میشود، معمولاً زخمی در ناحیه موضعی ایجاد میشود که میتواند گردش خون را محدود کند. محدودیت گردش خون بر توانایی عصب برای التیام خود تأثیر می‌گذارد و شرایط مزمن نوروپاتی را ایجاد میکند. در این حالت اوزون درمانی میتواند به افزایش اکسیژن رسانی، فعال شدن سیستم ایمنی، افزایش گردش خون و فعالیت آنتی اکسیدانی بالا کمک کند. علاوه بر این، وجود اوزون باعث افزایش استفاده از اکسیژن در ناحیه می‌گردد که باعث بهبودی و بازگرداندن عملکرد طبیعی به ناحیه آسیب دیده میشود.
درمان کمر درد با اوزون تراپی
همان طور که عنوان کردیم، مشکلات ستون فقرات مثل دیسک کمر از طریق اوزون درمانی قابل بهبود هستند. کمردرد مزمن که از مشکلات ستون فقرات ناشی میشود، با استفاده از روش‌هایی مانند فیزیوتراپی، داروهای خوراکی، و تزریق‌های موضعی مدیریت میشود. جراحی دیسک کمر نیز یک گزینه درمانی است، اما برای کمردرد که توضیح یا دلیل واضحی ندارد، جراحی توصیه نمی‌شود. دردهای ناحیه ستون فقرات که در بین افراد بالای 65 سال شایع‌تر است، فعالیت بدنی را محدود میکند. در این شرایط استخوان‌های ستون فقرات یا دیسکهای غضروفی در بین مهره‌ها، اعصاب ستون فقرات و سایر ساختارهای نزدیک به آن را فشرده می‌کنند و باعث ایجاد درد می‌شوند.
در درمان کمردرد مزمن، تزریق اوزون یا اوزون درمانی در شرایط فتق دیسک، تنگی نخاع و سندرم جراحی ناموفق کمر مورد مطالعه قرار گرفته است. در تحقیقات، این روش به عنوان مکملی برای درمان‌های دیگر مانند تزریق استروئید استفاده میشود. نتایج این مطالعه که طی 10 سال بر روی بیمارانی که برای فتق دیسک یا کمردرد مزمن تحت درمان با تزریق اوزون تجربی قرار گرفته بودند، نشان داد که این روش بی‌خطر بوده و میتواند به کاهش علائم آن‌ها کمک کند.
در مطالعه دیگری که در مورد اثربخشی اوزون درمانی برای درمان دردهای ستون فقرات انجام شد، مشخص گردید که اوزون‌تراپی برای فعال‌سازی مجدد سیستم آنتی‌اکسیدانی ذاتی که کلید اصلاح استرس اکسیداتیو معمول در بیماریهای التهابی مزمن است، به شکلی موثر عمل میکند.
درمان دیسک گردن با اوزون تراپی
فتق یا دیسک گردن باعث ایجاد درد در ناحیه گردن، شانه و بازو میشود؛ همچنین ممکن است باعث ایجاد ضعف در دستها گردد. دلیل این شکایات این است که فتق باعث سرکوب عصب میشود. کاهش دیسک و کاهش فشار روی عصب نیز درد را کاهش میدهد. مخلوط اوزون بر روی رباطهایی که فتق را در کنار هم نگه میدارند عمل میکند و به کاهش فتق کمک میکند؛ جریان خون و اکسیژن مورد نیاز برای بهبودی را افزایش میدهد.
البته باید دانست که درمان با استفاده از اوزون در مورد تمام فتقهای گردن موثر نیست. به عنوان مثال در مورد دیسکهای پیشرفته این روش نمیتواند چندان مناسب باشد. در صورت از دست دادن قدرت در پاها و بازوها، بی اختیاری یا مشکلات ناتوانی جنسی، اوزون درمانی کمکی به درمان فتق کمر یا گردن نخواهد کرد.
مزیت‌های استفاده از اوزون درمانی برای درمان ستون فقرات
اوزون درمانی میتواند آثار بسیار چشمگیری در درمان بیماریهای عصبی و ستون فقرات داشته باشد. برخی از مزیت‌های این روش نسبت به سایر روشهای درمانی در این قسمت آورده شده است.
یکی از مزایای قابل توجه اوزون تراپی در فتق دیسک این است که تغییری در آناتومی طبیعی دیسک ایجاد نمی‌کند. در عوض، اوزون تراپی بر خلاف اثرات جراحی، ارتفاع و سلامت دیسک را حفظ میکند. اوزون درمانی میتواند جایگزین موثری برای مداخلات مرسوم مانند داروها و جراحی‌های تهاجمی در مورد برخی از بیماران باشد؛ البته در نهایت نظر پزشک تعیین میکند که چه نوع درمانی برای بیمار موثرتر خواهد بود. استفاده از اوزون تراپی در درمان کمر درد تا حد زیادی درد در این ناحیه را کاهش میدهد. علاوه بر این موارد دیگری نیز به عنوان مزیت‌های اوزون تراپی تحت عناوین زیر در نظر گرفته میشود:
- این روش غیر جراحی است.
- زمان کوتاهی خواهد برد.
- بدون درد است.
- ارزان‌تر از جراحی است.
- نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست.
- پس از عمل میتوان به زندگی عادی ادامه داد.
خطرات اوزون درمانی و موارد منع مصرف
با این وجود که مطالعات علمی مختلف نشان میدهند که تزریق اوزون به ستون فقرات، در بیشتر موارد، ایمن است، نگرانیهایی در مورد عوارض جانبی و ناهماهنگی در مورد تکنیکهای تزریق وجود دارد. عدم تزریق درست ممکن است عوارضی از جمله عفونت ستون فقرات، سپتی سمی (عفونت خطرناک در خون) و آبسه ستون فقرات ایجاد کند. در برخی موارد اوزون درمانی با عوارض جانبی نادری مانند آسیب قلبی و آمبولی ریه (PE) همراه بوده است؛ بنابراین مهم است که اوزون تراپی توسط چه شخصی انجام شود. به این منظور مراجعه به پزشک متخصص برای دریافت درمان ایمن، بهترین راه حل برای از بین بردن نگرانی بیماران است.
روش انجام اوزون تراپی
مهمترین مسئله در زمان استفاده از گاز اوزون برای درمان بیماریهای مختلف، روش صحیح انجام آن است. اوزون تراپی باید در محیطی استریل و تحت نظر پزشک متخصص در کلینیک طب فیزیکی انجام شود تا بتواند نتیجه مناسب و به دور از عوارضی داشته باشد. پوست باید بلافاصله قبل از شروع درمان با مواد ضدعفونیکننده تمیز شود. گاز اکسیژنی که از قبل آماده شده، با سوزن و از طریق پوست وارد میشود و در نزدیکی ستون فقرات در ناحیه درد آزاد میشود. تزریق با راهنمایی روشهای تصویربرداری در لحظه، مانند توموگرافی کامپیوتری انجام میشود. با وجود این که چند روش مختلف برای تزریق وجود دارد، رایج‌ترین روش تزریق مستقیم گاز به دیسک غضروفی است. در طول درمان، تیم جراحی از تکنیکهای تصویربرداری برای مشاهده گاز در حین حرکت در داخل و اطراف ناحیه قرار دادن سوزن استفاده میکند تا بتوانند اثرگذاری آن را بررسی کنند و از آسیبهای احتمالی جلوگیری کنند.
جمع بندی و نتیجه گیری
درمان با تزریق اوزون، یک روش درمانی عالی برای تسکین درد و همچنین یک درمان جایگزین غیرجراحی موثر برای فتق دیسک است. اوزون درمانی همچنین برای کاهش درد در بسیاری از بیماریهای دردناک دیگر مانند درد گردن، کمر، شانه، زانو، مفصل، لگن و درد عضلانی استفاده میشود. درمان تزریق اوزون داخل دیسکال توسط چندین مطالعه بررسی شده است که نشان داد اوزون درمانی یک گزینه درمانی غیرجراحی کم تهاجمی‌برای فتق دیسک است. تزریق اوزون، گردش خون را افزایش داده و با فعال کردن مکانیسم درمانی طبیعی بدن، التهاب را کاهش میدهد. همچنین تزریق اوزون، سیستم ایمنی بدن بیمار را قادر می‌سازد تا در سطح بالاتری عمل کند.
