بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس (MS) ، متداولترین بیماری عصبی در بزرگسالان جوان است که علائم آن معمولاً بین سنین 40-20 سالگی رخ میدهد. به نظر شما، علائم، علل و عوامل موثر بر بیماری ام اس چیست؟ آیا امکان تشخیص و درمان این بیماری وجود دارد؟ چگونه میتوان این بیماری را به خوبی کنترل کرد؟ در این مقاله، به طور جامع به تمام این موارد پرداخته میشود.
ام اس (MS) یک بیماری تقریباً ناشناخته است که برخی افراد ممکن است دچار آن شوند. نام این بیماری از حروف ابتدایی دو کلمه Multiple sclerosis به معنی اسکار متعدد ساخته شده است. بیماری ام اس مستقیماً با سلولها و بافتهای عصبی در ارتباط است و میتواند سیستم عصبی مرکزی یعنی مغز و نخاع را ناتوان کند. در کشور ما نیز آمار ابتلاء به این بیماری نسبت به کشورهای همسایه بسیار بالاست. در جهان نیز در حدود دو میلیون و سیصد هزار نفر به این بیماری مبتلاء شدهاند.
بیماری ام اس چیست ؟
ام اس، نوعی بیماری مزمن سیستم عصبی مرکزی و نوعی اختلال خود ایمنی است که در آن، بدن به اشتباه به خودش حمله میکند! این بیماری، قابل پیشبینی نیست و افراد مختلف را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار میدهد. در صورت بروز این بیماری، ارتباط بین مغز و سایر قسمتهای بدن مختل میشود. برای مثال، برخی افراد ممکن است توانایی وضوح دید، نوشتن، صحبت کردن یا راه رفتن خود را از دست بدهند. این بیماری به ندرت مهلک است و اکثر افراد امید به زندگی عادی دارند.
میلین و سیستم ایمنی بدن
میلین مادهای است که غلاف محافظ رشتههای عصبی را میپوشاند و از بافت چربی تشکیل شده است. در بیماری ام اس، میلین در بسیاری از نواحی تخریب میشود و بافت اسکار به نام اسکلروز ایجاد میگردد. به این نواحی پلاک یا ضایعات نیز میگویند. وقتی اعصاب به این شیوه صدمه میبینند، نمیتوانند تکانههای الکتریکی را هدایت کنند. در بیماری ام اس، سلولهای سیستم ایمنی که به طور متداول از بدن در برابر ویروسها، باکتریها و سلولهای ناسالم محافظت میکنند، به اشتباه به میلین در سیستم عصبی مرکزی حمله میکنند.
همچنین، ام اس موجب آسیب به سلولهای عصبی در ماده خاکستری مغز میشود و به آکسونها در مغز، نخاع و اعصاب بینایی که اطلاعات بصری را از چشم به مغز منتقل میکنند، صدمه وارد میکند. با پیشرفت بیماری، قشر مغز یا همان خارجیترین لایه مغز، در فرآیندی به نام آتروفی قشر مغز کوچک میشود. از این رو، اصطلاح مولتیپل اسکلروزیس، به نواحی متمایز بافت اسکار اشاره دارد که در نتیجه حمله به میلین به وسیله سیستم ایمنی بدن ایجاد میشود.
برای آشنایی با بخش کلینیک داخلی مغز و اعصاب کلینیک طبیب کلیک کنید
علل بروز بیماری ام اس چیست؟
از جمله علل احتمالی ابتلا به ام اس شامل موارد زیر است:
- اختلالات خود ایمنی
- عوامل عفونی مانند ویروسها
- فاکتورهای محیطی
- عوامل ژنتیکی
علائم بیماری ام اس چیست؟
علائم ام اس، به میزان واکنش التهابی و همچنین مکان و گستردگی پلاکها وابسته است و عمدتاً در ساقه مغز و مخچه، که وظیفه تعادل و هماهنگی حرکت را بر عهده دارند و همچنین نخاع و اعصاب بینایی ظاهر میشود. علائم ام اس اغلب غیرقابل پیش بینی هستند و ممکن است خفیف یا شدید، کوتاه مدت یا طولانیمدت باشند. بسته به ناحیهای از سیستم عصبی که دچار آسیب شده است، ممکن است علائم مختلفی ظاهر شود. مواردی که در ادامه به آن اشاره میشود، شایعترین علائم ام اس هستند؛ اما هر فردی ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند. سیر طبیعی ام اس برای هر فردی متفاوت است و پیشبینی آن کار دشواری است. شروع و مدت زمان علائم ام اس معمولاً به نوع خاص آن بستگی دارد و ممکن است طی چند روز آغاز گردد و به سرعت از بین برود یا به کُندی و به تدریج طی سالیان متمادی ایجاد شود.
علائم اولیه ام اس
متداولترین علائم اولیه ام اس عبارتند از:
- مشکلات بینایی مانند تاری یا دوبینی که باعث درد و از دست دادن سریع بینایی میشود.
- عدم شنوایی
- ضعف عضلانی، اغلب در دستها و پاها و سفتی عضلات همراه با اسپاسم عضلانی دردناک
- گزگز، بیحسی یا درد در بازوها، پاها، تنه یا صورت
- عدم حفظ تعادل هنگام راه رفتن
- مشکلات کنترل مثانه
- سرگیجه متناوب یا مداوم
- مشکلات حرکتی، فلج جزئی یا کامل
- درد شدید و غیرطبیعی، مانند بیحسی و یا سوزن سوزن شدن در پاها یا اطراف شکم
- خستگی ذهنی یا فیزیکی که با علائم اولیه در طول حمله همراه است.
- تغییرات خلقی مانند افسردگی یا مشکلات گفتاری یا عدم کنترل هیجان
- اختلال عملکرد شناختی، عدم توجه، مشکلات تمرکز، یادگیری یا مشکلات حافظه
- مشکلات گفتاری
- لرزش
- مشکلات روده و مثانه
- تغییرات در عملکرد جنسی
ضعف، سفتی و اسپاسم عضلانی، ممکن است آنقدر شدید باشد که راه رفتن یا ایستادن را تحت تاثیر قرار دهد. در برخی موارد، ام اس ممکن است منجر به فلج نسبی یا کامل شود و فرد مجبور به استفاده از صندلی چرخدار شود، به ویژه افرادی که تحت درمان نباشند و یا بیماری آنها پیشرفت کرده باشد. بسیاری از افراد مبتلا به ام اس، در صورت تب و یا قرار گرفتن در معرض گرما، دچار ضعف و خستگی مضاعف میشوند. همچنین، تشدید ام اس ممکن است به دنبال عفونتهای رایج رخ دهد.
انواع ام اس
چهار نوع اصلی ام اس وجود دارد که نامگذاری آنها با توجه به پیشرفت علائم در طول زمان انجام میشود:
1. ام اس عودکننده- فروکش کننده
در این نوع ام اس، علائم به صورت حملات بروز مییابند. در بین حملات، افراد ممکن است بهبود یابند یا به سطح معمولی از ناتوانی خود بازگردند. هنگامی که علائم در این شکل از ام اس رخ میدهد، به آن حمله عود یا تشدید میگویند. دورههای بهبودی بیماری، به غیرفعال بودن بیماری بین حملات ام اس، گفته میشود که ممکن است هفتهها، ماهها یا حتی سالها قبل از وقوع حمله دیگر رخ دهد و پس از آن مجدداً دورهای از بیتحرکی رخ دهد. اکثر افراد مبتلا به ام اس، در ابتدا با این شکل از بیماری تشخیص داده میشوند.
2. ام اس پیشرونده ثانویه
افراد مبتلا به این نوع ام اس، معمولاً سابقه حملات ام اس را داشتهاند؛ اما پس از آن، علائم آنها تدریجی و ثابت شده و عملکرد آنها در طول زمان، بدتر میشود. در صورتی که افراد مبتلا به ام اس عودکننده و فروکشکننده شدید، درمان نشوند، ممکن است به ام اس پیشرونده ثانویه مبتلا شوند.
3. ام اس پیشرونده اولیه
این نوع ام اس، شیوع کمتری دارد و از همان ابتدا با بدتر شدن تدریجی علائم، بدون عود یا تشدید بیماری، مشخص میشود، اگرچه ممکن است علائم به طور موقت یا جزئی کاهش یابند.
4. ام اس پیشرونده عودکننده
نایابترین نوع ام اس، به صورت علائمی بروز مییابد که از ابتدا با بدتر شدن پیاپی و عودهای حاد مشخص میشود و میتواند در طی زمان و در طول دوره بیماری رخ دهد.
انواع نادر ام اس
انواع نادر و غیرمعمول ام اس وجود دارد که عبارتند از:
- نوع ماربورگ که به عنوان ام اس سرطانی هم شناخته میشود، موجب بروز علائم سریع و پیاپی و کاهش عملکرد فردی میشود و ممکن است در مدت کوتاهی پس از شروع بیماری، منجر به ناتوانی قابلتوجه یا حتی مرگ شود.
- اسکلروز متحدالمرکز بالو، موجب تشکیل حلقههای متحدالمرکز تخریب میلین میشود که در MRI قابل مشاهده است و نوع دیگری از ام اس است که میتواند به سرعت پیشرفت کند.
عوارض بیماری ام اس چیست؟
عوارض بیماری ام اس، بسته به شدت طیف آن، از خفیف تا شدید متغیر است. ام اس میتواند از خستگی تا ناتوانی در راه رفتن متغیر باشد. مشکلات دیگر شامل از دست دادن بینایی، عدم تعادل، عدم کنترل روده یا مثانه است. همچنین، افسردگی میتواند ناشی از دشواری زندگی یا یک بیماری مزمن رخ دهد.
برای کمک در درمان بیماری ام اس پزشکان کلینیک مغز و اعصاب طبیب در خدمت شما بیماران گرامی میباشند .
تشخیص بیماری ام اس
آزمایش خاصی برای تشخیص مولتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. این بیماری زمانی تایید میشود که علائم و نشانهها در بیش از یک بازه زمانی ایجاد و پس از حذف سایر تشخیصهای جایگزین، توسط متخصص مغز و اعصاب، به بخشهای مختلف سیستم عصبی مربوط شوند. با پیگیری فرآیندهای دقیق، امکان تشخیص و رد سایر علل و بیماریها، وجود دارد. به طورکلی، برای تشخیص ام اس دو مورد از موارد زیر باید صادق باشد:
- فرد باید 2 حمله به فواصل حداقل یک ماه داشته باشد. حمله زمانی رخ میدهد که علائم ام اس به طور ناگهانی ظاهر شود؛ یا زمانی که علائم ام اس برای حداقل 24 ساعت بدتر شود.
- باید بیش از 1 ناحیه آسیب به میلین سیستم عصبی مرکزی وجود داشته باشد. این آسیب باید در بیش از 1 نقطه از زمان رخ داده باشد و توسط هیچ بیماری دیگری ایجاد نشده باشد.
- حمله عصبی که با تغییرات در الگوی خاص بافت مغز همراه باشد و در اسکن MRI با کنتراست مشاهده شود، میتواند به معنای ابتلا به ام اس باشد.
ارزیابی ام اس، شامل تاریخچه سلامت کامل و معاینه عصبی است که شامل موارد زیر است:
- بررسی نحوه عملکرد ذهنی
- بررسی نحوه عملکرد عاطفی
- حرکت و هماهنگی
- تعادل
- عملکرد حواس 5 گانه
برای رد یا تأیید تشخیص ام اس، پزشکان علاوه بر گرفتن شرح حال سابقه پزشکی، معاینات بالینی و معاینه دقیق عصبی، از آزمایشهای مختلفی استفاده میکنند. از جمله:
- تصویربرداری MRI از مغز و نخاع برای بررسی ضایعات مشخصه ام اس. آزمایش تشخیصی که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، امواج صوتی و کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از اندامها و ساختارهای بدن استفاده میشود، میتواند پلاکها یا زخمهای ناشی از ام اس را مشخص کند. در این اسکن، ممکن است ماده رنگی یا حاجب به داخل ورید تزریق شود تا تصاویر مغزی، ضایعات فعال ام اس را نشان دهد.
- پتانسیلهای برانگیخته. این آزمایش، پاسخ الکتریکی مغز به محرکهای بینایی، شنوایی و حسی را ثبت میکند و نحوه ارسال پیام در قسمتهای مختلف مغز را نشان میدهد. برای این کار، از الکترودهای قرار داده شده روی پوست استفاده میشود و از سیگنالهای الکتریکی بدون درد برای اندازهگیری سرعت و دقت سیستم عصبی به تحریک استفاده میشود.
- تجزیه و تحلیل مایع مغزی نخاعی. به این عمل، ضربه زدن نخاعی یا سوراخ کمری نیز میگویند. برای ارزیابی یا تشخیص مایع مغزی نخاعی، متخصص مغز و اعصاب، نمونهای از آن را جهت بررسی پروتئینها و سلولهای التهابی مرتبط با بیماری خارج میکند. این آزمایش، ناهنجاریهای سلولی و شیمیایی مشاهده شده با ام اس را بررسی میکند.
- آزمایشات خون. آزمایش خون، برای رد علل دیگر علائم مختلف عصبی انجام میشود.
عوامل موثر در ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس
بررسی محققان نشان داده است که عوامل زیر میتوانند در این موضوع که چرا سیستم ایمنی به میلین سیستم عصبی مرکزی حمله میکند، موثر باشند:
- مبارزه با یک عامل عفونی که دارای اجزایی است که با تقلید مولکولی، اجزای مغز را تقلید میکنند.
- از بین رفتن سلولهای مغز به دلیل ناسالم بودن
- تشخیص اشتباه سلولهای طبیعی مغز
چیزی به نام سد خونی مغزی وجود دارد که مغز و نخاع را از سیستم ایمنی جدا میکند. در صورت شکسته شدن این سد، مغز در معرض سیستم ایمنی قرار میگیرد. هنگامی که این اتفاق میافتد، سیستم ایمنی ممکن است ساختارهای مغز مانند میلین را به اشتباه به عنوان «عامل خارجی» تعبیر کند.
جنسیت
زنان بیشتر از مردان به ام اس مبتلا میشوند. هنوز به طور دقیق مشخص نیست که ژنهای وابسته به جنسیت چقدر بر روی میزان ابتلا به این بیماری موثر هستند.
حساسیت ژنتیکی
ام اس خود به تنهایی بیماری ارثی محسوب نمیشود؛ اما، استعداد ابتلا به ام اس ممکن است ارثی باشد. مطالعات نشان میدهد که برخی از افراد مبتلا به ام اس، ممکن است یک یا چند نفر از اعضای خانواده یا خویشاوندان آنها نیز درگیر این بیماری باشند. تحقیقات کنونی نشان میدهد که دهها ژن و احتمالاً صدها تنوع در انواع ژنها با هم ترکیب میشوند و آسیبپذیری در برابر ام اس را ایجاد کنند. برخی از این ژنها شناسایی شدهاند و بیشتر آنها با عملکردهای سیستم ایمنی مرتبط هستند. بسیاری از ژنهای شناختهشده مشابه ژنهایی هستند که در افراد مبتلا به سایر بیماریهای خودایمنی مانند دیابت نوع 1، آرتریت روماتوئید یا لوپوس شناسایی شدهاند.
عوامل عفونی و ویروسها
چندین ویروس در افراد مبتلا به ام اس یافت شده است؛ اما ویروسی که به طور مداوم با پیشرفت ام اس مرتبط باشد، ویروس اپشتین بار (EBV) است که باعث مونونوکلئوز عفونی میشود. تنها حدود پنج درصد از جمعیت به EBV آلوده نشدهاند. این افراد در مقایسه با افرادی که مبتلا شدهاند، در خطر کمتر ابتلا به ام اس قرار دارند. افرادی که در نوجوانی یا بزرگسالی به EBV آلوده شدهاند و پاسخ ایمنی مبالغهآمیز به EBV نشان میدهند، نسبت به افرادی که در اوایل کودکی آلوده شدهاند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به MS قرار دارند. البته، هنوز هیچ مدرکی مبنی بر اینکه EBV باعث ام اس میشود وجود ندارد و مکانیسمهایی که زمینهساز این فرآیند هستند به خوبی شناخته نشدهاند.
فاکتورهای محیطی
مطالعات متعدد نشان میدهد، افرادی که زمان بیشتری را زیر نور خورشید سپری میکنند و یا سطح ویتامین D در آنها به نسبت بالاتر است، کمتر در معرض ابتلا به ام اس قرار دارند و دوره بیماری در آنها با شدت کمتر و عود کمتر است. محققان معتقدند که ویتامین D ممکن است به تنظیم سیستم ایمنی بدن کمک کند تا خطر ابتلا به اماس یا به طورکلی خودایمنی کاهش یابد. مردم مناطق نزدیک به خط استوا، جایی که نور خورشید زیاد است، معمولاً در معرض خطر کمتر ابتلا به ام اس قرار دارند. همچنین، مطالعات نشان داده است که افراد سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به ام اس قرار دارند و دوره بیماری آنها تهاجمیتر است. در واقع، افرادی که سیگار میکشند بیشتر از افراد غیرسیگاری دچار ضایعات مغزی و کوچک شدن مغز میشوند.
درمان ام اس
هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، اما با انجام یکسری از راهکارها، میتوان تعداد و شدت عود بیماری را کاهش و روند پیشرفت بیماری را به تاخیر انداخت که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
مصرف کورتیکواستروئیدها
متیل پردنیزولون از جمله کورتیکواستروئیدهایی است که تزریق داخل وریدی آن، طی سه تا پنج روز، به سرعت و با قدرت، سیستم ایمنی را سرکوب کرده و التهاب را کاهش میدهد. سپس، پزشک با کاهش دوز، کورتیکواستروئیدهای خوراکی را تجویز میکند. آزمایشات بالینی نشان داده است که کورتیکواستروئیدها، موجب تسریع بهبودی پس از حملات ام اس میشوند؛ اما، در طولانیمدت، تغییری در نتیجه بیماری ندارند.
تبادل پلاسما (پلاسمافرزیس)
پلاسمافرزیس میتواند از شعلهور شدن شدید بیماری ام اس جلوگیری کند؛ به خصوص در افرادی که مبتلا به اَشکال عودکننده ام اس هستند و پاسخ خوبی به متیل پردنیزولون نمیدهند. تبادل پلاسما، متشکل از خارج کردن خون از بدن و حذف اجزای پلاسمای خون است که گمان میرود مضر باشند. سپس، بقیه خون، به علاوه پلاسمای جایگزین، دوباره به بدن تزریق میشود. این درمان، در ام اس پیشرونده ثانویه یا پیشرونده مزمن موثر نیست.
داروهای تزریقی
درمانهای فعلی ام اس، توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) جهت کاهش یا سرکوب اثرات التهابی بیماری ام اس طراحی و تایید شدهاند و در مراحل اولیه بیماری، موثرتر هستند. داروهای تزریقی عبارتند از:
- داروهای بتا اینترفرون از رایجترین داروها برای درمان ام اس هستند. اینترفرونها مولکولهای سیگنالی هستند که سلولهای ایمنی را تنظیم میکنند. عوارض جانبی بالقوه این داروها، شامل علائم شبه آنفولانز، افسردگی یا افزایش آنزیمهای کبدی است. برخی از افراد پس از 18 تا 24 ماه از درمان، متوجه کاهش اثربخشی داروها خواهند شد. در صورت شعلهور شدن یا بدتر شدن علائم، پزشکان ممکن است درمان را با داروهای جایگزین تعویض کنند.
- گلاتیرامر استات، موجب تغییر تعادل سلولهای ایمنی بدن میشود؛ اما، مکانیسم آن کاملاً مشخص نیست. عوارض جانبی آن معمولاً خفیف و شامل واکنشهای موضعی یا تورم در محل تزریق است.
داروهای انفوزیون
درمانهای انفوزیون شامل موارد زیر است:
- ناتالیزوماب، به صورت یک بار در ماه به صورت وریدی تجویز میشود. این داروی بسیار موثر، از وارد شدن سلولهای سیستم ایمنی به مغز و نخاع جلوگیری میکند. اما با افزایش خطر عفونت ویروس جدی و بسیار کشنده مغز به نام لکوانسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده همراه است. به طورکلی، این دارو، فقط برای افرادی توصیه میشود که به خوبی به درمانهای خط اول پاسخ ندادهاند یا قادر به تحمل سایر درمانهای دارویی خط اول نیستند.
- Ocrelizumab هر شش ماه یکبار به صورت داخل وریدی تجویز میشود و بزرگسالان مبتلا به اشکال عودکننده یا پیشرونده اولیه ام اس را درمان میکند. این دارو، تنها درمان اصلاحکننده بیماری مورد تایید FDA برای درمان ام اس پیشرونده اولیه است. مکانیسم آن به این صورت است که سلولهای ایمنی در گردش را مورد هدف قرار میدهد تا آنتیبادیهایی تولید کنند که در ایجاد ضایعات اماس نقش دارند. عوارض جانبی شامل واکنشهای مربوط به انفوزیون و افزایش خطر عفونت است. Ocrelizumab ممکن است خطر ابتلا به سرطان را نیز افزایش دهد.
- آلمتوزوماب به مدت پنج روز پیوسته و سپس سه روز انفوزیون، تجویز میشود. این دارو، پروتئینهای موجود در سطح سلولهای ایمنی را مورد هدف قرار میدهد. از آنجایی که این دارو با احتمال خطر ابتلا به اختلالات خود ایمنی روبه رو است، در افرادی که پاسخ ناکافی به دو یا چند درمان ام اس داشتهاند، توصیه میشود.
- میتوکسانترون، به صورت 4 بار در سال و به شیوه وریدی، در انواع شدید اماس عودکننده- فروکشکننده و پیشرونده ثانویه تجویز میشود. عوارض جانبی این دارو، شامل بروز انواع خاصی از سرطان خون در 1% از مبتلایان به ام اس و همچنین آسیب قلبی است. این دارو، باید به عنوان آخرین راه حل درمانی در افراد مبتلا به ام اس تجویز شود.
داروهای خوراکی
درمانهای خوراکی عبارتند از:
- فینگولیمود، یک بار در روز تجویز میشود و میزان عود ام اس را در بزرگسالان و کودکان کاهش میدهد. این دارو، اولین داروی مورد تایید FDA برای درمان ام اس در نوجوانان و کودکان بالاتر از 10 سال است. مصرف این دارو، از خروج لنفوسیتها از غدد لنفاوی و ورود به خون، مغز و نخاع جلوگیری میکند. ممکن است در اولین مصرف، باعث کاهش ضربان قلب و مشکلات چشمی شود و یا خطر عفونتهایی مانند ویروس هرپس را افزایش دهد.
- دی متیل فومارات دارویی است که دو بار در روز برای درمان اشکال عودکننده ام اس تجویز میشود. مکانیسم اثر دقیق آن در حال حاضر مشخص نیست. برافروختگی، مشکلات گوارشی مثل اسهال، حالت تهوع و کاهش تعداد گلبول های سفید خون از جمله عوارض جانبی این دارو هستند.
- تری فلونوماید دارویی است که یک بار در روز مصرف میشود و سرعت تکثیر سلولهای ایمنی فعال شده را کاهش میدهد. عوارض جانبی تری فلونوماید شامل حالت تهوع، اسهال، آسیب کبدی و ریزش مو است.
- کلادریبین به صورت دو دوره قرص با فاصله حدود یک سال تجویز میشود. کلادریبین انواع خاصی از گلبولهای سفید را هدف قرار میدهد که باعث حملات ایمنی در ام اس میشوند. این دارو ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد و باید در افرادی که به سایر درمانهای ام اس به خوبی پاسخ نشان نمیدهند، در نظر گرفته شود.
- Diroximel fumarate دارویی است که دو بار در روز تجویز میشود و مشابه دی متیل فومارات است؛ اما، عوارض گوارشی کمتری دارد. دانشمندان باور دارند که این داروها در درمان ام اس پیشرونده ثانویه موثر هستند و با کاهش التهاب، آسیب به مغز و نخاع همراه هستند، اگرچه مکانیسم دقیق اثر آنها به درستی شناخته نشده است.
- قرص سیپونیمود، به صورت خوراکی مصرف میشود و مکانیسم اثر مشابهی با فینگولیمود دارد و توسط FDA برای درمان MS پیشرونده ثانویه تایید شده است.
- کارآزماییهای بالینی نشان دادهاند که کلادریبین، دیروکسیمل فومارات و دیمتیل فومارات تعداد عودهای ام اس را کاهش میدهند، پیشرفت ناتوانی جسمی را به تاخیر میاندازند و منجر به کاهش رشد ضایعات مغزی میشوند.
درمان مکمل و جایگزین
بسیاری از افراد مبتلا به ام اس از رویکردهای مکمل یا جایگزین مانند طب سوزنی، رایحه درمانی، طب آیورودا، انرژی درمانی، یوگا،تای چی، مکملهای گیاهی و بیوفیدبک بهره میبرند. به دلیل خطر تداخل بین درمانهای جایگزین و متعارف، افراد مبتلا به ام اس باید تمام درمانهایی را که به کار میگیرند، به ویژه در مورد مصرف مکملهای گیاهی، با پزشک خود در میان بگذارند. مکملهای گیاهی دارای ترکیبات فعال بیولوژیکی هستند که میتواند به تنهایی اثرات مضری داشته باشد و یا با سایر داروها تداخل مضر ایجاد کند.
انتخاب برنامه درمانی
متخصص مغز و اعصاب، برنامه درمانی را بر اساس موارد زیر تعیین میکند:
- سن، سلامت کلی و سلامت گذشته فرد
- شدت بیماری
- سنجش توانایی مصرف برخی داروها و تحمل انتخاب برنامه درمانی
- میزان انتظار پزشک از وضعیت و طول مدت درگیری بیمار
- ترجیحات بیمار
مدیریت علائم ام اس
همانطور که گفته شد، هنوز هیچ روش درمانی مطمئنی برای ام اس وجود ندارد. اما در کنار مصرف داروها، انجام یک سری از کارها، به تغییر روند بیماری، درمان شعلهور شدن آن، مدیریت علائم و بهبود عملکرد و تحرک بیمار کمک میکند. برای مثال:
- استفاده از تجهیزاتی مانند عصا، بریس یا واکر برای حرکت آسان
- انجام فعالیتهای توانبخشی که البته بسته به علائم و شدت بیماری متفاوت است. توانبخشی ام اس ممکن است به بیمار کمک کند تا فعالیتهای زندگی روزمره خود را انجام دهد و مستقل باشد.
- تنظیم برنامه تمرینی مناسب جهت افزایش قدرت، استقامت، کنترل عضلات، بازگشت مهارتهای حرکتی و ضعف یا عدم هماهنگی عضلات صورت و زبان، مدیریت بیاختیاری روده یا مثانه.
- تغییر نحوه چیدمان منزل جهت حفظ امنیت در حرکت
- برای رفع ضعف و اسپاسم عضلانی خفیف در ام اس، میتوان با انجام حرکات کششی و ورزشی، عضلات را بهبود بخشید. برای مثال، استفاده از آب درمانی، یوگا یا فیزیوتراپی، بسیار مهم است. عدم تحرک بدنی میتواند به تشدید سفتی، ضعف، درد، خستگی و سایر علائم کمک کند.
- فعالیت بدنی روزانه با شدت خفیف تا متوسط میتواند به طور قابلتوجهی خستگی را کاهش دهد، اگرچه افراد باید از فعالیت بدنی بیش از حد اجتناب کنند و از قرار گرفتن در معرض شرایط آب و هوایی گرم خودداری نمایند.
- مدیریت استرس، آموزش تسکین اعصاب، عضویت در گروه پشتیبانی ام اس یا رواندرمانی فردی ممکن است به برخی افراد مبتلا به ام اس کمک کند.
- کمر درد ناشی از ام اس یا سایر دردهای اسکلتی عضلانی ممکن است با گرما، ماساژ، اولتراسوند و فیزیوتراپی کاهش یابد.
- رفع مشکلات کنترل مثانه و یبوست در بیماران مبتلا به ام اس با رژیم غذایی پُرفیبر، ملینها و نرمکنندههای مدفوع، قابل درمان است.
- اختلال عملکرد جنسی مشکل دیگری در این بیماران است که میتواند ناشی از آسیب به اعصابی باشد که از طناب نخاعی عبور میکنند و با مصرف دارو قابل اصلاح هستند. همچنین، مشاوره روانشناسی میتواند مفید باشد.
2 دیدگاه ها
سلام من ۱۶ سالمه فشار روانی زیادی رومه اکثرا سرم سنگینه ساق پام گز گز میکنه وقتی تو موقعیت های استرس زا قرار میگرم دستام میلرزه بدم خالی میکنه برای اینه به روانپزشک مراجعه کردم گفتم اضطراب اجتماعی پنهان دارم وقتی میخوام بلند شم سر گیجه میگیرم و چشمام تار میشه ولی کم خونی ندارم اغلب تا دو سه ساعت بعد اینکه از خواب بیدار میشم کسلم و بدنم سنگینه مخصوصا بعد از ظهر ها و خیلی زود خسته میشم که فک میکنم بخاطر قدرت بدنی پایینمه میخواستم ببینم من باید اینارو جدی بگیرم یانه خیلی ممنون
تنها درمان ام اس خوردن مکمل مس یا منابع مس هست