دسترسی سریع
اختلال اضطراب چیست ، همه‌ی افراد دچار اضطراب در مواقع بحرانی در برهه‌ای از زندگی خود شده‌اند. در واقع می‌توان گفت اضطراب یک امر عادی است و پاسخی است در مقابل شرایط به‌وجود آمده‌ی جدید مانند نقل مکان یا تغییر شغل یا مشکلات مالی. با این حال، هنگامی‌که علائم اضطراب بزرگتر از واقعیت رویداد‌هایی هستند که باعث ایجاد آن‌ها شده و بنابراین شروع به دخالت در زندگی شما می‌کنند، می‌توانند نشانه‌های نوعی اختلال اضطراب باشند. اختلالات اضطرابی می‌توانند ناتوان کننده باشند و یا در صورت تشخیص به موقع و به کمک بهترین روانپزشک و یا بهترین رونشناس تهران به خوبی مدیریت شوند.
پس اگر به شناخت علائم رایج اختلال اضطراب، انواع و روش‌های درمان یا کنترل آن علاقمند هستید، این مقاله راهنمای خوبی خواهد بود.
آیا اضطراب همان ترس است؟
تعریف ترس و اضطراب بسیار متفاوت است. طبق نظریه بارلو (Barlow) اضطراب حالت خلقی مرتبط با آینده است که با آمادگی برای رویدادهای منفی احتمالی در آینده همراه است، اما ترس واکنشی هشداردهنده نسبت به خطر فعلی یا قریب الوقوع (واقعی یا حس شده) است.
لنگ (Lang) علائم ترس و اضطراب را در یک سیستم سه پاسخی طبقه‌بندی کرد:
- فعالیت‌های کلامی- ذهنی (مثل احساس نگرانی در اضطراب و افکار تهدیدی در ترس)
- فعالیت‌های جسمی- درونی (مثل اجتناب در اضطراب و فرار در ترس)
- اعمال حرکتی آشکار (مثل تنش عضلانی در اضطراب و تنش‌های خود به خودی منجر به علائم جسمی مانند تعریق، لرزش و تپش قلب در ترس)
با دانستن تفاوت ترس و اضطراب بهتر می‌توانید اختلالات اضطرابی را بشناسید.
اختلال اضطراب چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟
اضطراب واکنشی طبیعی در برابر استرس است که می‌تواند ما را از خطرات آگاه ساخته و برای آماده‌سازی نیز کمک مفیدی باشد. اختلالات اضطرابی با احساسات طبیعی عصبی یا اضطراب متفاوت است و شامل ترس یا اضطراب بیش از حد می‌شود. اضطراب و اختلالات آن یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که حدود 30 درصد از افراد در سنین بزرگسالی با آن سروکار دارندو انواع این اختلالات عبارتند از:
- اختلالات دو قطبی (BD)
نوعی اختلال روانی با دوره‌های طولانی مدت نوسانات خلقی، که علت بروز آن هنوز مشخص نشده. افسردگی، نا امیدی، شادمانی بیش از حد، تحریک پذیری، اختلال در تمرکز و خوش بینی زیاد از علائم اختلال افسردگی-شیدایی هستند.
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
وجود اضطرابی فراگیر و مداوم (به مدت حداقل 1 ماه) که با علائمی مثال درد عضلات یا بی‌قراری، تعریق، سرگیجه، افزایش ضربان قلب، اضطراب، نگرانی، مشکلات هوشیاری و تحریک پذیری همراه است و در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد می‌کند.
- اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)
احساس غم شدید، افسردگی، عصبانیت، احساس گناه و اضطراب غیر طبیعی که در مدت 6 ماه پس از بروز یک حادثه تلخ ظاهر می‌شوند.
- اختلال ترس یا هراس (PD)
علامت اصلی اختلال هراس حملات پانیک مکرر است. ترکیبی گسترده‌ای از ناراحتی‌های جسمی و روانی و شامل علائمی مثل: لرزش، تپش قلب، تعریق، تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه، سبکی سر، ضعف، بی‌حسی، گرگرفتگی یا لرز، حالت تهوع یا دردهای شکمی یا ترس مرگ.
- آگورافوبیا
این نوع اختلال ناشی از ترس از قرار گرفتن در شرایطی است که برای فرد دشوار یا شرم‌آور باشد یا اینکه در صورت پیدا شدن و بروز وحشت کمکی در دسترس او نباشد.
میزان این ترس متناسب با وضعیت‌های واقعی نیست و عموماً شش ماه یا بیشتر طول می‌کشد.
- هراس اجتماعی یا اختلال اضطراب اجتماعی (SOP)
فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی در مورد خجالت کشیدن، تحقیر شدن، طرد شدن یا مورد تمسخر قرار گرفتن در تعاملات اجتماعی، اضطراب و ناراحتی قابل توجهی دارد. مثال‌های متداول این اختلال اضطراب عبارتند از: ترس شدید از سخنرانی در جمع، ملاقات با افراد جدید یا خوردن/آشامیدن در اماکن عمومی.
- انواع فوبیا (SP)
فوبیا هراس خاص یا ترس بیش از حد و مداوم از یک شیء، موقعیت یا فعالیت خاص است که عموماً مضر نیست. بیماران می‌دانند ترسشان بیش از حد است، اما نمی‌توانند بر آن غلبه کنند. این ترس‌ها گاهی ناراحتی زیادی در فرد ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال ترس از پرواز، سخنرانی یا حتی عنکبوت.
- دیستمی‌یا افسردگی خفیف مداوم (dysthymia)
افسردگی خفیف نسبت به افسردگی شدید علائم خفیف‌تری دارد، اما این بیماری مزمن بوده و علائم آن دراز مدت هستند. در این اختلال یکی از علائم زیر برای مدت حداقل یک سال در زندگی فرد مشاهده خواهد شد: پر اشتهایی، بی اشتهایی، خستگی مزمن، گریه‌های بی دلیل، مشکلات خواب، افکار منفی و نا امیدی، شکاک بودن، منفی بافی، تحریک‌پذیری و عملکرد ناموفق یا بازده پایین کاری.
- افسردگی ماژور یا عمده (MD)
افسردگی شدید، معمولاً روی فعالیت‌های روزمره و زندگی اجتماعی فرد تأثیر منفی زیادی خواهد داشت و علائم آن حداقل به مدت دو هفته در فرد حضور خواهند داشت. این علائم عبارتند از: احساس نا امیدی و پوچی، بی‌انگیزگی، عدم اعتماد به نفس، عصبانیت، تحریک‌پذیری، احساس گناه، خستگی شدید، اختلال در خواب، کاهش وزن یا افزایش وزن شدید، افکار خودکشی، دردهای بی‌دلیل جسمی و بی‌علاقگی.
علل اختلالات اضطرابی در حال حاضر ناشناخته است اما احتمالاً شامل ترکیبی از عوامل: ژنتیکی، محیطی، روانی و رشدی است.
اختلال اضطراب چگونه تشخیص داده می‌شود؟
علائم و نشانه‌های شایع اختلال اضطراب عبارتند از:
- نگرانی بیش از حد
- احساس آشفتگی
- بی‌قراری
- خستگی
- مشکلات تمرکز
- تحریک‌پذیری
- تنش ماهیچه‌ای
- مشکلات خواب
- حملات وحشت زدگی
- پرهیز از حضور در موقعیت‌های اجتماعی
- ترس‌های غیر منطقی
در صورتی که چند مورد از نشانه‌های بالا را برای مدت حداقل چند هفته احساس کردید، باید با یک متخصص بهداشت روان مانند روانپزشک، روانشناس، مشاور حرفه‌ای و یا مددکار اجتماعی مشورت کنید. شما با متخصصان درمورد افکار، احساسات و رفتار خود صحبت خواهید کرد، و آن‌ها همچنین در مورد علائم شما سوالاتی خواهند پرسید. در انتها علائم شما را با نشانه‌های ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) یا مانند آن مقایسه می‌کنند.
آیا اختلالات اضطرابی قابل درمان هستند؟
متأسفانه، بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی به‌دنبال کمک نیستند. آن‌ها نمی‌دانند که بیماری‌ای دارند که درمان‌های مؤثری برای آن وجود دارد و به کمک یک متخصص، علائم و مشکلات آن قابل کنترل و مدیریت هستند.
هر کدام از اختلال اضطراب‌ها ویژگی خاص خود را دارند اما با این وجود به دو نوع درمان پاسخ می‌دهند:
- روان درمانی
درمان شناختی رفتاری (CBT) که نوعی گفتگو درمانی است، می‌تواند به فرد کمک کند تا طرز تفکر، واکنش و رفتار متفاوتی را بیاموزد و احساس اضطراب کمتری داشته باشد.
- درمان دارویی
داروهای مورد استفاده معمولاً، این اختلالات را درمان نمی‌کنند بلکه می‌توانند علائم را به میزان قابل توجهی تسکین دهند. متداول‌ترین دارو‌ها، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی هستند. مسدود کننده‌های بتا، که برای بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند نیز، گاهی برای کنترل علائم جسمانی اضطراب، تجویز می‌شوند.
این درمان‌ها را می‌توان به تنهایی یا به‌صورت ترکیبی انجام داد.
چند نکته مهم:
- تکنیک‌های مدیریت استرس و مدیتیشن را بیاموزید!
- گروه‌های حمایتی (حضوری یا آنلاین) می‌توانند فرصتی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و راهکار‌های مقابله‌ای فراهم آورند.
- کسب اطلاعات بیشتر در مورد ویژگی‌های اختلال اضطراب و صحبت با اعضای خانواده و دوستان برای درک بهتر این بیماری نیز می‌تواند مفید باشد.
- از مصرف کافئین که می‌تواند علائم را بدتر کند خودداری کنید.
- پیش از مصرف هرگونه دارو با پزشک خود مشورت کنید.
