کمر درد ناشی از دیسک کمر، از علل شایع ناتوانی است که ستون فقرات را به ویژه در افراد جوان و میانسال تحت تاثیر قرار میدهد و از هر پنج نفر، چهار نفر تحت تاثیر کمر درد قرار میگیرند. برای مثال، در ایالات متحده سالانه بیش از 1 میلیارد دلار برای درمان کمر درد هزینه میشود. احتمالاً از درمان غیرجراحی کمر درد با طب فیزیکی مطالبی شنیدهاید. با مطالعه این مقاله میتوانید اطلاعات بیشتری در مورد این روش درمانی و نقش آن در درمان کمر درد کسب کنید.
آشنایی با دیسک کمر و بیرون زدگی دیسک کمر
قبل از آنکه راجع به درمان کمر درد با طب فیزیکی صحبت شود، بهتر است با ساختار دیسک کمر آشنا شویم. دیسک بین مهرهای کمر، ساختار پیچیدهای متشکل از کلاژن، پروتئوگلیکانها و سلولهای فیبروکندروسیتی پراکنده است که با نیروهای اعمال شده بر روی دیسکها مقابله میکند. به عنوان بخشی از روند طبیعی پیری، فیبروکندروسیتهای دیسک میتوانند دچار پیری شوند و تولید پروتئوگلیکان کاهش یابد. این امر، منجر به از دست رفتن هیدراتاسیون، تحلیل دیسک و افزایش فشار روی فیبرهای حلقوی اطراف دیسک میشود. اگر فشار وارد بر روی دیسکها، بیش از آستانه تحمل آنها باشد، پارگی و شکاف در حلقه میتواند منجر به فتق دیسک شود. بسیاری از کمر دردهای ناشی از دیسک کمر مربوط به فتق دیسک است که به دلیل خارج شدن مواد دیسک در خارج از محدوده پوشش حلقوی و داخل کانال نخاعی رخ میدهد.
علل شایع کمر درد
عواملی که میتوانند دیسک را ضعیف کرده و خطر فتق دیسک را افزایش دهند عبارتند از: بلند کردن اجسام به شیوهای نامناسب، استعال دخانیات، اضافه وزن که فشار بیشتری را بر دیسک کمر وارد میکند، فشار ناگهانی و انجام فعالیتهای شدید و تکراری. بیماریهای شایعی که باعث کمر درد میشوند عبارتند از: آرتریت دژنراتیو، تنگی کانال نخاعی و فتق دیسک. اگر میتوان علت خاصی برای کمر درد پیدا کرد، مثلاً دیسک، مفصل فاست و… برنامه ترمیم عملکردی و درمان کمر درد با متخصص طب فیزیکی میتواند بهترین روش برای دستیابی به تسکین باشد. این متخصصان، به بیماران مبتلا به کمر درد ناشی از دیسک کمک میکنند تا هرگونه عدم تعادلی که ممکن است به بهبود درد کمک کند را اصلاح نمایند.
علائم فتق دیسک
علائم فتق دیسک عبارتند از: ضعف در یک پا؛ احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن؛ بیحسی در یک دست، پا یا باسن؛ درد سوزشی در شانه، گردن یا بازو و از دست دادن کنترل مثانه یا روده.
درمان غیرجراحی کمر درد
درمان کمر درد به روش غیرجراحی، در بهبود علائم فتق دیسک در بیش از 90 درصد بیماران موثر است. اکثر دردهای کمر به تدریج و با اقدامات ساده برطرف میشوند. استراحت و مصرف مسکنهای بدون نسخه ممکن است تمام چیزی باشد که یک فرد لازم دارد. شلکنندههای عضلانی، مسکنها و داروهای ضدالتهاب نیز مفید هستند. کمپرس سرد یا یخ را نیز میتوان چندین بار در روز و هر بار بیش از 20 دقیقه استفاده کرد. پس از رفع اسپاسم، برنامههای حرارتی ملایم نیز موثر هستند. همچنین، استفاده از طب فیزیکی نیز میتواند کمککننده باشد.
هدف از طب فیزیکی
هدف متخصص طب فیزیکی کمک به بیمار برای یافتن راههایی برای کاهش درد و افزایش وضعیت عملکردی و درمان کمر درد با استفاده از روشهای غیر جراحی است. البته، برخی از شرایط ستون فقرات وجود دارد که ممکن است فرد نیاز به جراحی داشته باشد، یعنی هیچ راهکار دیگری در کاهش درد و یا بهبود آن موثر نیست. هدف از درمان کمر درد با طب فیزیکی، بهبود عملکرد و جلوگیری از بدتر شدن ناتوانی در فرد است. هیچ مدرکی دال بر اینکه نشان دهد یک نوع تمرین طب فیزیکی بر دیگری برتری دارد، وجود ندارد.
هرگونه فعالیت بدنی که برای درمان کمر درد در طب فیزیکی توصیه میشود باید آهسته و کنترلشده باشد، به ویژه خم شدن به سمت جلو و بلند کردن اجسام. افراد باید از نشستن طولانیمدت خودداری کنند. همه این موارد میتوانند به عدم بازگشت علائم کمک کنند. همچنین، ممکن است برنامه آمادهسازی ستون فقرات یا تمرینات کمری برای تقویت عضلات پشت و شکم توصیه شود. ضروری است که افراد یاد بگیرند چگونه به درستی بایستند، بنشینند و یا جسمی را بلند کنند تا از درد جلوگیری نمایند.
پزشکان طب فیزیکی چه کسانی هستند؟
پزشکان طب فیزیکی از روشهای غیرجراحی برای درمان کمر درد حاد استفاده میکنند. این پزشکان با آموزش تخصصی در زمینه طب فیزیکی و توانبخشی فعالیت دارند. هدف از این تخصص، کمک به افراد مبتلا به بیماریهای اسکلتی عضلانی مختلف است که باعث درد حاد و مزمن میشود. تمرکز متخصصان طب فیزیکی، بر کاهش درد و افزایش وضعیت عملکردی بیماران با استفاده از روشهای غیرجراحی است.
سریعترین راه برای درمان کمردرد
برای درمان کمر درد بهتر است با متخصص طب فیزیکی در مورد درمان اختلالات ستون فقرات مشورت شود. بسیاری از کمر دردهای ناشی از دیسک، بسته به فرد، طی چند هفته تا چند ماه بهبود مییابند. حرکت و درمان با هدف کاهش علائم، بهبود نقایص عملکردی و بهبود نقایص مشاهده شده، سریعترین راه برای ترویج بهبود فتق دیسک است. برخی از بیماران در عرض چند هفته کاهش علائم را مشاهده میکنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم را برای ماهها تا سالها تجربه نمایند. به طورکلی، فتق دیسک، پیش آگهی خوبی برای درمان محافظهکارانه از طریق طب فیزیکی است.
حرکات مفید و مضر در طب فیزیکی برای درمان دیسک کمر
طب فیزیکی میتواند نقش مهمی در بهبود درد، ناتوانی، نقص حرکتی و پاسخ درمانی به فتق دیسک داشته باشد و به کاهش علائم ناشی از آسیب کمک کند. بسیاری از افراد علائم متفاوتی از فتق دیسک دارند و مشخص شده است که تمرینات کششی کمر که متناسب با نیازهای خاص هر بیمار است، پایه خوبی برای برنامه درمانی فتق دیسک، به خصوص فتق حاد دیسک و درمان کمر درد است. استفاده از تکنیکهای طب فیزیکی در کاهش درد کمر مفید دانسته شده است. همچنین، استفاده از اَشکال مختلف ورزش درمانی، برای بهبود قدرت عضلانی، انعطافپذیری، استقامت، درد و ناتوانی بیماران اثبات شده است که شامل هماهنگی تنه، ثبات مرکزی اندام، ورزش مقاومتی، تمرین قدرتی، تمرین استقامتی و تمرینات قلبی عروقی است و همه این موارد، ماهیتی پیشرونده دارند.
تمرینات اولیه در طب فیزیکی باید با هدف حرکت به سمت حرکات قابل تحمل طراحی شود. همانطور که بهبودی درد کمر رخ میدهد، التهاب، کاهش و علائم بهبود خواهد یافت. تمرینات باید به حرکاتی تبدیل شوند که در ابتدای درمان برای فرد چالشبرانگیزتر بودند. پیادهروی فعالیت بدنی عالی دیگری برای درمان کمر درد است؛ البته تا زمانی که راه رفتن مکرراً ناحیه علامتدار کمر را ملتهب نکند. در واقع، هدف، حفظ حرکت و عملکرد بدن انسان در بالاترین سطح و بدون ایجاد درد یا التهاب اضافی است. فعالیتهایی که باعث درد و التهاب میشوند، باید محدود شوند. فعالیتهایی مانند پیادهروی، ستون فقرات را در حالت کلی قرار میدهد. هر حرکت یا تمرینی که ستون فقرات را در حالت خم شدن به سمت جلو قرار دهد و موجب افزایش علائم در فرد شود، باید اجتناب گردد. بنابراین، باید از حرکات یا ورزشهایی که باعث درد میشوند، اجتناب شود.
مدت زمان بهبودی کمر درد ناشی از دیسک کمر
ساختار دیسکهای بین مهرهای عمدتاً از آب، کلاژن نوع I و نوع II است. در نتیجه، ممکن است 6 تا 8 هفته طول بکشد تا درمان کمر درد صورت گیرد. زمان بهبودی تابعی از ایجاد یک محیط درمانی مناسب با استفاده از حرکات توصیه شده توسط متخصص طب فیزیکی در اطراف بافت آسیبدیده است. همچنین، زمان بهبودی تابعی از نحوه درمان با نواحی مجاور اطراف فتق دیسک خواهد بود که میتواند شامل توجه به بخشهای ستون فقرات مجاور یا حتی مفاصل مجاور مانند ستون فقرات، قفسه سینه، لگن، زانو، یا مچ پا باشد.
بسته به میزان شدت درد، درمان کمر درد بستگی به تعداد جلساتی دارد که متخصص طب فیزیکی برای انجام حرکات ورزشی توصیه میکند. از طرفی، جدول زمانی بهبودی فتق دیسک تا حد زیادی به میزان فتق و اینکه چه ساختارهایی ممکن است تحت تأثیر فتق قرار گیرند، بستگی دارد. برخی از بیمارانی که با فتق علامتدار دیسک مراجعه میکنند ممکن است بدون هیچگونه بهبود یا کاهش اندازه فتق، کاهش علائم را نشان دهند. اما، با بهبود التهاب حاد، علائم بهبود مییابند. به طورکلی، همانطور که روند بهبود طبیعی بدن انجام میشود، فتق دیسک میتواند در عرض چند هفته یا در برخی موارد چند ماه بهبود یابد.
چه زمانی باید به پزشک متخصص طب فیزیکی مراجعه کرد؟
کمر درد، دومین دلیل رایج مردم برای مراجعه به پزشک است. حدود 60 تا 90 درصد از مردم، حداقل یک بار کمر درد را در طول زندگی خود تجربه خواهند کرد ولی اغلب آنها بدون درمان کمر درد بهبود مییابند. از طرف دیگر، حدود نیمی از آنها ممکن است دچار درد مزمن شوند. کمر درد نه تنها باعث درد میشود، بلکه اغلب عملکرد فرد را کاهش میدهد و چرخه معیوبی ایجاد میشود که در آن کاهش عملکرد میتواند منجر به افزایش درد شود. ممکن است سوال بسیاری از افراد این باشد که چه زمانی باید به پزشک متخصص طب فیزیکی مراجعه کرد؟ این موضوع مهم است که در اوایل دوره کمر درد، فرد به متخصصی از جمله متخصص طب فیزیکی، مراجعه کند تا بتواند برنامهای مشخص را مطابق با شرح حال و توانایی خود دریافت کند تا از تبدیل شدن به کمر درد مزمن جلوگیری شود.
