سردرد ، عارضه‌ای رایج است که همه ما به دفعات به آن دچار شده‌ایم. نکته‌ای که در مواجهه با سردرد باید به آن توجه داشته باشیم، علت دقیق آن است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند، سردرد عارضه‌ای عادی و در عین حال ساده است که نیازی به پیگیری ندارد. سردرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که هر کدام از آن‌ها دلیل مشخصی برای اثبات ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات جسمی متفاوتی است. در ادامه به بررسی ارتباط تومور هیپوفیز و سردرد خواهیم پرداخت.
تومور هیپوفیز و سردرد
مغز از چندین غدد درون ریز تشکیل شده که غده هیپوفیز، مهمترین آن‌ها محسوب می‌شود. عملکرد این غده در حفظ سلامتی بدن انسان نقش مهمی داشته و هر گونه تغییرات جدی مانند رشد غیرطبیعی، عملکرد آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
غده هیپوفیز Pituitary
وظیفه اصلی این غده، کنترل، نظارت و هدایت هورمون‌ها در بدن است. در واقع این غده میزان ترشح و تولید هورمون‌های مختلف در بدن را تنظیم کرده و بر اساس شرایط موجود سطح نرمال آن‌ها را تغییر می‌دهد. در صورتی که غده Pituitary در مسیر رشد غیرطبیعی قرار بگیرد، تومورهایی در نواحی اطراف آن ایجاد شده که در اصطلاح پزشکی به آن تومور هیپوفیز می‌گویند.
علائم تومور هیپوفیز
- سردرد
- اختلال در دوره‌های قاعدگی
- کاهش یا افزایش وزن ناگهانی
- نوسانات خلقی
- سرگیجه
- ضعف جسمانی و خستگی
- احساس درد در ناحیه مفاصل
- اختلالات جنسی
- حالت تهوع
- دوبینی و تاری دید
- کاهش بینایی
رایج‌ترین نشانه تومور هیپوفیز
یکی از شایع‌ترین علائم تومور Pituitary که بیماران با آن درگیر هستند، سردرد است. برای درمان تومور هیپوفیز و سردرد ناشی از آن، روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره کوتاهی خواهیم داشت.
تومور هیپوفیز و سردرد ناشی از آن با دردهای ساده در ناحیه سر و شقیقه متفاوت بوده و موضوعی کاملا جدی تلقی می‌شود. به همین جهت هر زمان با سردردهای شدید و تکرارشونده مواجه شدید، از سهل‌انگاری نسبت به تشخیص دقیق علت و درمان آن، خودداری کنید.
بسیاری از بیماران مبتلا به این عارضه، پیش از تشخیص بیماری، علائم چندانی را در وضعیت جسمانی خود مشاهده نمی‌کنند. به همین جهت پزشکان توصیه می‌کنند، هر نوع احساس درد شدید، منظم و تکرارشونده را جدی گرفته و برای تصویربرداری از مغز به جراح مغز و اعصاب در کلینیک هیپوفیز مراجعه کنند.
درمان تومور هیپوفیز و سردرد
روش‌های درمانی مؤثر بر تومور Pituitary در شرایط بحرانی متفاوت بوده که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
جراحی تومور هیپوفیز
یکی از روش‌های رایج در خارج کردن و درمان تومور هیپوفیز و سردرد ناشی از آن، جراحی به روش ترانس اسفنوئیدال است. در این روش جراح برش باریکی در ناحیه پشت تیغه بینی و بالای دندان‌ها (پایین لب فوقانی) ایجاد کرده و از این قسمت عمل جراحی به منظور خارج کردن تومور را انجام می‌دهد.
روش کرانیوتومی، یکی دیگر از راه‌های درمان تومور هیپوفیز و سردرد حاصل از این عارضه است. در این روش تنها یک سوراخ بسیار کوچک در جلوی جمجمه ایجاد می‌شود. در نهایت نیز باید به روش آندوسکوپی اشاره کنیم که به وسیله یک لوله باریک که دوربینی باکیفیت سر آن نصب شده، محل دقیق تومور و اندازه آن مشاهده می‌شود.
مصرف دارو
تجویز دارو اولین راهکاری است که پزشکان برای درمان تومور هیپوفیز و سردرد به آن رجوع می‌کنند. البته مصرف دارو و تجویز آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال فردی که با توموری بدخیم درگیر است، بهترین راه برای درمان او جراحی تومور مغزی و خارج کردن تومور یا روش‌هایی مانند پرتودرمانی است.
آیا هر سردردی دلیل بر وجود تومور است؟
این موضوع که هر دردی در سر باید جدی گرفته شود، کاملا درست است اما نه به این معنا که برای احساس هر دردی در ناحیه سر، بیش از اندازه نگران و مضطرب شویم.
یکی از نشانه‌هایی که بر اساس آن می‌توانیم حساسیت بیشتری نسبت به سردرد داشته باشیم، تکرار شدن آن در طول چند روز یا چند هفته است. همچنین دردهای بسیار شدید و آزاردهنده که با حالت تهوع همراه هستند نیز باید جدی گرفته شوند. اگر سابقه سردردهای شدید و منظم ندارید، با مشاهده این شرایط در اولین فرصت به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. بسیاری از تومورهای مغز با تشخیص به موقع و زودهنگام در زمان کوتاهی درمان شده و مشکلات کمتری را برای بیمار ایجاد می‌کنند.
تصویربرداری از مغز
متخصصین برای درمان تومور هیپوفیز و سردرد حاصل از آن، در ابتدا انجام تصویربرداری از مغز را توصیه می‌کنند. معمولا ثبت تصویر از مغز به روش‌های سی تی اسکن و ام آر آی MRI انجام می‌شود. نکته‌ای که باید به آن اشاره کنیم، مشاهده بهتر جزئیات در مغز توسط روش ام آر آی است. به این ترتیب با مشاهده تصاویر دقیق از مغز، نوع تومور، مکان قرارگیری و اندازه آن به خوبی ثبت شده و مشخص می‌شود.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
از آنجا که بیماری‌هایی مانند تومور مغزی ، مشکل و تهدیدی جدی برای سلامتی بدن انسان هستند، علائم و نشانه‌ها را باید جدی بگیریم. در این مطلب به ارتباط تومور هیپوفیز و سردرد اشاره کردیم. بیشتر بیمارانی که با این عارضه درگیر هستند در ابتدا متوجه نشانه‌هایی مانند درد در ناحیه سر، سرگیجه، مشکلات بینایی و… در بدن خود می‌شوند.
اگر هر کدام از این علائم در طولانی مدت ادامه داشته باشد و در زندگی عادی شما اختلال ایجاد کند، بدون شک باید آن را جدی گرفته و به پزشک مراجعه کنید. همان‌طور که اشاره کردیم تومور Pituitary به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم یا سرطانی تقسیم می‌شود. برای مطلع شدن از این موضوع و همچنین اندازه تومور، پزشکان بیشتر به تصاویر گرفته شده از مغز اطمینان می‌کنند.
در تصویربرداری ام آر آی، نوع و اندازه تومور و همچنین محل دقیق قرارگیری آن به خوبی مشاهده می‌شود. با توجه به این مشخصات، روش درمان تومور هیپوفیز و سردرد ناشی از آن نیز مشخص خواهند شد.
ارتباط تومور هیپوفیز و سردرد
بر اساس مطالعه بالینی که در خصوص این تومور در دانشگاه کالج لندن انجام شده، متخصصین به این نتیجه رسیده‌اند که بیشتر بیماران، سردردهای تکرارشونده را تجربه کرده‌اند. با توجه به تحقیقات و آمارها، حدود 70 درصد بیماران در این عارضه، به صورت واضح ارتباط بین تومور هیپوفیز و سردرد را مشاهده کرده‌اند.
با توجه به اطلاعات ذکر شده در این محتوا، تومور هیپوفیز و سردرد، ارتباط زیادی با یکدیگر داشته و بر اساس نوع و اندازه تومور، شدت و مدل سردرد نیز متفاوت خواهد بود. اگر تومور کوچک بوده و از نوع خوش‌خیم باشد، احساس درد در سر چندان شدید نبوده و بیمار شرایط جسمی پیچیده‌ای نخواهد داشت.
نتیجه گیری و جمع بندی
بیشتر افراد در زندگی عادی خود سردردهای خفیف را تجربه کرده و هیچ کدام از این دردها مشکلی جدی برای سلامتی انسان محسوب نمی‌شوند. این عارضه زمانی جدی می‌شود که بیشتر از دو روز طول کشیده و در طولانی مدت نیز ادامه داشته باشد. با این حال سردرد تنها نشانه مهم برای وجود تومور Pituitary محسوب نمی‌شود. از آنجا که این عارضه بر روی عملکرد هورمون‌ها تأثیر زیادی دارد، علائم دیگری مانند اختلالات قاعدگی، فرایند رشد کودک، کم‌کاری تیروئید و… نیز باید جدی گرفته شوند.
