تقریبا همه ما در مورد تزریق بوتاکس مطالبی را شنیده‌ایم. بیشتر ما می‌دانیم که بوتاکس برای تزریق در نواحی مختلف پوست برای از بین بردن چین و چروک استفاده میشود. اما این همه خواص بوتاکس نیست؛ در بسیاری از موارد از تزریق این ماده برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده میشود. به عنوان مثال تزریق بوتاکس برای میگرن یکی از کاربردهای این ماده است که شاید کمتر کسی از ما در مورد آن اطلاع داشته باشیم. به همین دلیل تصمیم داریم تا در ادامه این مقاله بیشتر در مورد خواص بوتاکس برای از بین بردن سردردهای میگرنی صحبت کنیم.
آشنایی با بوتاکس
پیش از پرداختن به موضوع تزریق بوتاکس برای میگرن، بهتر است تا بیشتر با ماهیت این ماده و اثرات آن بر روی بدن آشنا شویم. بوتاکس یک نوروتوکسین خالص شده و بسیار رقیق است که توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید میشود. این ماده جزو سمومی دسته بندی میشود که میتواند باعث بوتولیسم شود، اما در شکل خالص آن هم از نظر پزشکی و هم از نظر زیبایی استفاده میشود. بوتاکس برای کاهش خطوط ریز و چین و چروک از طریق مسدود کردن سیگنال عصبی به ماهیچه‌ها استفاده شده و باعث شل شدن عضلات میشود.
این مسئله که بوتاکس چگونه به درمان میگرن مزمن کمک میکند، به طور کامل شناخته نشده است. اما متخصصان معتقدند که این ماده بر اعصاب حسی درگیر در مسیرهای درد میگرنی تأثیر می‌‌گذارد. تزریق بوتاکس در نقاط خاص زیر پوست اطراف صورت و گردن به کاهش انتشار انتقال دهنده‌های عصبی (مواد شیمیایی مغز) که در درد میگرن اثرگذار هستند، کمک میکند. در نتیجه با گذشت زمان، این ماده میتواند به کاهش حساسیت مغز و کاهش واکنش بیش از حد آن به محرک‌های میگرن کمک کند و به این ترتیب درد را کاهش دهد.
میگرن چیست؟
برای این که بتوانیم نتیجه تزریق بوتاکس برای میگرن را درک کنیم، بهتر است در ابتدا یک شناخت کلی نسبت به این مشکل به دست آوریم. میگرن که با سردردهای شدید شناخته میشود، یک وضعیت عصبی است که با سایر اختلالات سردرد متفاوت است. این نوع از سردرد معمولا شایع‌ترین اختلال از سردردهای اولیه است که به دلیل تومور مغزی یا عفونت اتفاق نمی‌افتد و فقط وابسته به اتصالات سیستم عصبی مغز شماست. سردرد، اغلب علامت غالب این عارضه است، اگرچه بسیاری از بیماران علائم دیگری دارند که در واقع میتوانند آزاردهنده‌تر از خود درد باشند.
سایر علائم میگرن عبارتند از:
- حساسیت به نور، صدا یا بوهای تند
- حالت تهوع
- استفراغ
- خستگی مفرط
- مشکلات زبان، گفتار یا تعادل
- اختلالات بینایی، مانند دیدن زیگ زاگ، جرقه‌های نور، یا نقاط کور
دلیل اصلی بروز این بیماری همچنان مشخص نیست. اما محرک‌هایی مانند کافئین، استرس و اضطراب و برخی خوراکی‌های میتوانند بر روی آن تاثیر منفی داشته باشند. میگرن در زنان تقریباً سه برابر شایع‌تر است که نشان‌دهنده ارتباط احتمالی با نوسانات هورمونی است. متأسفانه، در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای سردردهای میگرنی وجود ندارد. درعوض، درمان عمدتاً بر تسکین علائم و پیشگیری یا کاهش حملات بعدی از طریق ترکیبی از داروها و تغییر شیوه زندگی متمرکز است. در برخی موارد تزریق بوتاکس برای میگرن به عنوان یک گزینه موثر در کاهش درد، وارد عمل میشود و میتواند نتایج مثبتی بر جا بگذارد.
تزریق بوتاکس برای میگرن
اما پرسش اصلی اینجاست که تزریق بوتاکس چگونه بر درمان و پیشگیری از حملات میگرنی کمک میکند؟ به طورکلی بوتاکس یک درمان پیشگیرانه برای میگرن است، به این معنی که میتواند دفعات حمله را کاهش دهد. اگرچه بوتاکس از سال 2010 یک درمان تایید شده توسط FDA برای میگرن مزمن بوده است، اما اطلاعات زیادی در مورد نحوه دقیق اثرگذاری آن وجود ندارد.
از نظر فنی، بوتاکس در نزدیکی رشته‌های سر، گردن و کمر درد که در سردرد دخالت دارند، تزریق میشود. بوتاکس مانع از انتشار مواد شیمیایی مسئول انتقال درد میشود و از فعال شدن شبکه‌های درد در مغز جلوگیری میکند. اغلب بیماران گزارش میدهند که دو نوبت تزریق بوتاکس، روزهای سردردشان را حداقل به میزان 50 درصد کاهش میدهد. با وجود این اثربخشی، این ماده درمان کننده قطعی نیست و نباید انتظار داشت حملات به صفر برسد. به همین دلیل، برخی از بیماران علاوه بر تزریق بوتاکس برای میگرن، به درمان‌های پیشگیرانه دیگری مانند داروهای خوراکی نیز نیاز دارند.
نحوه اثربخشی بوتاکس بر میگرن
همان طور که عنوان کردیم، هنوز شواهد زیادی در مورد نحوه اثربخشی این ماده در روند درمان سردردهای مزمن وجود ندارد. با این وجود شواهد نشان میدهد که این دارو مسیر انتقال درد بین مغز (سیستم عصبی مرکزی) و اعصابی را که از نخاع منتهی می‌‌شوند، قطع میکند. هنگامی که میگرن دارید، بدن شما موادی به نام انتقال دهنده‌های عصبی و مولکول‌هایی را آزاد میکند که با درد مرتبط هستند. سم بوتولینوم با انتقال این مواد، به طور معمول در جایی که اعصاب و ماهیچه‌ها به هم می‌‌رسند، تداخل ایجاد میکند.
محققان تصور می‌‌کنند وقتی دارو به عضلات اطراف صورت، سر و گردن تزریق میشود، توسط اعصاب جذب میشود و در انتقال عصبی مرتبط با درد اختلال ایجاد میکند. از این رو درمان سم بوتولینوم یا همان بوتاکس در آزمایش‌های بالینی مؤثر بوده و یکی از راه‌های درمان میگرن مزمن است.
افراد واجد شرایط تزریق بوتاکس برای میگرن
عملیات تزریق حتما بایستی در کلینیک مغز و اعصاب ، انجام شود. برای واجد شرایط بودن، فرد باید تمام معیارهای زیر را داشته باشد:
- به طور متوسط فرد باید 15 روز یا بیشتر سردرد در ماه، با حداقل 8 روز میگرن، حداقل به مدت 6 ماه قبل از شروع درمان را تجربه کرده باشد تا به عنوان مبتلا به میگرن شناخته شود.
- به حداقل 3 داروی پیشگیری کننده میگرن (پروپرانولول، آمی تریپتیلین، متی سرژید، پیزوتیفن، سیپروهپتادین یا توپیرامات) پاسخ ناکافی، عدم تحمل یا منع مصرف داشته باشد.
- برای سردرد مصرف بیش از حد دارو مدیریت شود.
- 18 سال به بالا باشد و تحت درمان متخصص مغز و اعصاب باشد.
به طور کلی تزریق بوتاکس برای میگرن نیاز به مراجعه به متخصص مغز و اعصاب هر سه ماه یکبار در حین انجام درمان دارد.
پروسه تزریق بوتاکس برای رفع میگرن
در این فرآیند متخصص مغز و اعصاب از یک سوزن کوچک برای تزریق 0.1 میلی لیتر یا 5 واحد بوتاکس در هر محل درست زیر پوست شما استفاده میکند. با هر تزریق ممکن است احساس سوزش خفیفی داشته باشید. فرآیند درمان حدود 15 تا 20 دقیقه طول می‌‌کشد و هیچ محدودیتی برای رانندگی یا سایر فعالیت‌های روزانه پس از درمان وجود ندارد.
مهم است به خاطر داشته باشید که درمان با استفاده از بوتاکس یک درمان سریع و لحظه‌ای نیست. معمولاً 2 یا 3 جلسه درمان لازم است تا متوجه شوید که آیا انجام این روش در کاهش دفعات یا شدت درد میگرن شما مؤثر است یا خیر. به طور معمول درمان بوتاکس هر 12 هفته تکرار میشود، به این معنی که ممکن است 6 تا 9 ماه طول بکشد تا نتایج مرتبط با آن را مشاهده کنید. بسیاری از افراد گزارش میدهند که اثرات بوتاکس بعد از حدود 10 هفته از تزریق از بین می‌‌رود و شدت و دفعات حملات میگرن نزدیک به تاریخ درمان بعدی افزایش می‌‌یابد. بنابراین نیاز است تا جلسات را در موعد مقرر تکرار کنید تا شاهد اثر بخشی بیشتر این روش باشید.
نکته مهم این است که هیچ مانعی برای مصرف سایر داروها همزمان با تزریق نخواهید داشت. با این وجود اگر بعد از سه جلسه تزریق بوتاکس برای میگرن تغییر زیادی در کاهش درد شما ایجاد نشد، ممکن است این روش، درمان مناسبی برای شما نباشد.
مزایای بوتاکس برای بهبود میگرن
بوتاکس در چندین دهه برای درمان شرایط پزشکی استفاده شده است و یک گزینه درمانی برای افراد مبتلا به میگرن مزمن است. عوارض جانبی این روش نادر و خفیف است. بوتاکس ممکن است به شما کمک کند تا زمانی را که به دلیل حملات میگرن از دست داده اید، جبران کنید، از جمله:
- گذران زمان با کیفیت بیشتر با دوستان و خانواده
- مرخصی کمتر از محل کار و مدرسه
- توانایی عملکرد بهتر در طول حمله میگرن
- محدودیت کمتر برای به عهده گرفتن مسئولیت بیشتر در محل کار
- توانایی دنبال کردن یک پروژه بدون مشکل
عوارض تزریق بوتاکس برای میگرن
به طور کلی عوارض جانبی و خطرات کمی در درمان با بوتاکس وجود دارد که بیشتر آن‌ها نادر و موقتی هستند.
شایع‌ترین عارضه جانبی پس از درمان بوتاکس گردن درد است که در حدود 9 درصد از افراد گزارش شده است. حدود 5 درصد از افراد یک حمله میگرن را پس از درمان گزارش کردند، با این حال سردرد و میگرن معمولاً در ماه اول درمان رخ میدهند و با تکرار درمان کاهش می‌‌یابند.
سایر عوارض جانبی عبارتند از:
- افتادگی پلک
- درد در محل تزریق
- درد و ضعف عضلانی
- گرفتگی عضله
- از دست دادن حرکت صورت
- بثورات پوستی
- خارش
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
عوارض جانبی نادر اما جدی شامل مشکلات تنفسی و بلع و گسترش سم بوتاکس است. لازم به ذکر است که بوتاکس برای میگرن مزمن فقط برای افراد 18 ساله و بالاتر تایید شده است و ایمنی آن در دوران بارداری و شیردهی تایید نشده و باید حتما با مشورت پزشک صورت پذیرد.
نکات مهم قبل از دریافت بوتاکس
قبل از تزریق بوتاکس برای جلوگیری از سردردهای ناشی از میگرن مزمن، باید به نکات مهمی توجه کنید. اگر شرایط پزشکی خاصی یا سایر عواملی که بر سلامت شما تأثیر می‌‌گذارد، تجربه می‌کنید، ممکن است این دارو گزینه ایمن برای شما نباشد. پس از تزریق بوتاکس، اگر کار زیر نظر پزشک انجام نشود، ممکن است دارو به سایر نقاط بدن سرایت کند. در موارد نادر، مشکل در بلع یا تنفس که بوتولیسم میتواند ایجاد کند، میتواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر در حال حاضر مشکل بلع یا تنفس دارید، ممکن است خطر ابتلا به این مشکلات در مورد شما بیشتر باشد پس لازم است حتما در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر در محل یا محل‌های تزریق برنامه ریزی شده خود عفونت دارید.
- اگر یک اختلال عصبی عضلانی، مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) یا میاستنی گراویس دارید.
- اگر به بوتاکس یا هر یک از ترکیبات آن واکنش آلرژیک داشته اید.
- اگر باردار یا شیرده هستید.
بهتر است درمورد وضعیت جسمانی خود حتما با متخصص مغز و اعصاب قبل از تزریق بوتاکس برای میگرن، مشورت کنید.
نتیجه گیری و جمع بندی
تزریق بوتاکس برای میگرن یک روش موثر برای کاهش حملات است که اگر توسط متخصص انجام شود میتواند نتایج رضایت بخشی به همراه داشته باشد. با این وجود درمان این بیماری تنها با این روش امکانپذیر نیست. یک برنامه جامع مدیریت میگرن شامل حفظ یک سبک زندگی سالم، اجتناب از محرک‌های میگرن تا حد امکان و استفاده از داروهای تجویزی (برای متوقف کردن میگرن در حال پیشرفت) ، در صورت نیاز است. به این ترتیب شما می‌توانید تا حد زیادی این مشکل را کنترل کنید و دفعات حمله را کاهش دهید.
سوالات متداول
- مدت زمان تاثیر تزریق بوتاکس برای میگرن چقدر است؟
این دارو از طریق تزریق در نواحی خاصی که باعث شل شدن آن عضلات میشود و همچنین با اعصاب آن ماهیچه‌ها برای کمک به کاهش درد ارتباط برقرار میکند. هر گونه فواید و عوارض جانبی بوتاکس موقتی است و تا 12 هفته به طور کامل از بین می‌‌رود.
- بوتاکس برای میگرن چقدر ایمن است؟
این عملیات هنگامی که توسط یک متخصص مغز و اعصاب با تجربه و واجد شرایط انجام میشود، ایمن است. با این حال، برخی از افراد در محل تزریق دارو، درد، کبودی یا تورم را تجربه می‌‌کنند.
- میزان موفقیت بوتاکس برای میگرن چقدر است؟
هدف بوتاکس کاهش تعداد دفعات حملات میگرنی و شدت آن است. اکثر افراد قبل از اینکه تصمیم بگیرند که آیا بوتاکس موثر است یا خیر، حداقل دو جلسه درمان را پشت سر می‌گذارند. یک پاسخ خوب به بوتاکس معمولاً با کاهش 30 تا 50 درصدی حملات همراه است.
- آیا بعد از بوتاکس هنوز هم سردرد می‌گیرید؟
برخی افراد به دنبال تزریق به عضلات پیشانی سردرد خفیفی را تجربه می‌‌کنند. این سردرد ممکن است چند ساعت تا چند روز طول بکشد.
