متأسفانه این روزها به دلیل استفاده زیاد از گوشی‌های تلفن همراه یا قرارگیری طولانی مدت در مقابل مانیتور کامپیوتر در شرایط نامناسب باعث بروز دردهای گردنی در اغلب افراد شده است. طبق نظر کارشناسان اغلب افرادی که به درد گردن دچار هستند با کارهای ساده شامل اصلاح حرکات ، ورزش‌های خانگی و فیزیوتراپی بهبود می‌یابند. به نظر شما چه کسانی به جراحی دیسک گردن دارنند؟ در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا تمامی نکات این جراحی، عوامل تشدیدکننده و روش‌های پیشگیری را با شما در میان بگذاریم.
جراحی دیسک گردن
شاید شما هم این اصطلاح را زیاد شنیده باشید که شخصی به دیسک گردن مبتلا شده باشد. در حالت کلی اگر گردن یا ستون فقرات در حالت نامناسب به مدت طولانی قرار بگیرد ممکن است دیسک‌هایی که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارند حالت غیرنرمال به خود گرفته و از جای خود اندکی بیرون بیاید. این بیرون‌زدگی دیسک گردن را در فتق دیسک می‌گویند. درصورتی‌که دیسک بیرون بزند ممکن است فشاری را به نخاع وارد کند. هرچند این فشار وارده ناچیز باشد بازهم ممکن است دردی را برای فرد به وجود آورد که این درد گاهی به بازوها و سرشانه‌ها نیز گسترش پیدا می‌کند.
شاید با شنیدن جراحی دیسک گردن این‌طور به نظر برسد که تنها برای فتق دیسک این جراحی انجام می‌شود، اما این موضوع صحت ندارد. علاوه‌بر این بیرون‌زدگی دیسک گردن ممکن است در مواردی مثل آسیب‌های جدی به گردن، یا تخریب مهره‌ها به‌دلیل از بین رفتن دیسک نیز این عمل انجام شود. حال می‌خواهیم بدانیم که این جراحی چگونه انجام می‌شود.
جراحی دیسک گردن چیست؟
عمل جراحی برای بیماران مبتلاء به دیسک گردن شامل چند مرحله است . در حالت کلی جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در این عمل جراحی دیسکی که به عصب نخاعی فشار وارد می‌کند را برمی‌دارد. به عمل برداشتن دیسک دیسککتومی‌گفته می‌شود. حال با توجه به اینکه دیسک موردنظر در کدام قسمت قرار گرفته چند حالت برای خارج کردن آن وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- دیسککتومی قدامی: برداشتن دیسک از قسمت جلوی گردن
- دیسککتومی خلفی: برداشتن دیسک از قسمت پشت گردن
- میکرودیسککتومی: بیرون آوردن دیسک با استفاده از برش کوچک و میکروسکوپ
ازآنجایی‌که دیسک‌ها برای جلوگیری از سایش مهره‌های ستون فقرات به وجود آمدند، زمانی که پزشک در کلینیک مغز و اعصاب تهران دیسک آسیب دیده در عمل جراحی دیسک گردن خارج می‌کند، نیاز است تا جایگزینی برای آن قرار دهد. در این صورت نیز دو راه وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- تعویض دیسک با استفاده از دیسک مصنوعی
- استفاده از روش فیوژن
در ادامه قصد داریم تمامی‌روش‌های گفته‌شده را برایتان شرح دهیم.
دیسککتومی قدامی
این روش یکی از رایج‌ترین راه‌ها در بین روش‌های جراحی دیسک گردن و درمان فتق دیسک است. از این روش برای رفع بیماری دیسک گردن، استفاده می‌شود.
برای انجام این عمل بیمار در حالت بیهوشی قرار می‌گیرد و پزشک برش بسیار کوچک (حدوداً ۲.۵ سانتی‌متر) در قسمت جلو گردن ایجاد می‌کند. در مرحله بعد رگ‌های خونی، مری (لوله فروبردن غذا به معده) و نای (لوله فروبردن هوا به شش‌ها) را به‌آرامی‌کنار میزند که بتواند ستون مهره را به‌درستی ببیند. پس‌ازآن با استفاده از ابزار مخصوص اقدام به خارج کردن دیسک آسیب‌دیده خواهد کرد. قبل از عمل با توجه به شرایط بالینی بیمار و تجربه پزشک تصمیم می‌گیرد که از کدام روش برای پر کردن فضای خالی بین مهره‌ها پس از خارج کردن دیسک استفاده کند.
اگر تصمیم بر جایگزینی دیسک باشد با استفاده از دیسکی مصنوعی که از مواد فلزی ساخته‌شده و می‌تواند عملکرد مشابه دیسک گردن فرد داشته باشد جایگزین می‌شود. پس از قرار دادن رابط بین دو مهره نای، رگ‌های خونی و مری به‌جای اول خود بازمی‌گردند و برای بستن برش ایجادشده از بخیه استفاده می‌شود.
دیسککتومی خلفی
این روش کاملاً شبیه روش دیسککتومی قدامی است با این تفاوت که برش ایجادشده در پشت گردن خواهد بود. این روش یک تفاوت بزرگ دیگر نیز با روش دیسککتومی قدامی دارد و آن این است که در این روش خبری از جوش خوردن مهره‌ها و فیوژن نیست. علت اصلی این مورد آن است که پزشک با ایجاد برش در پشت گردن تنها بخش‌هایی از دیسک که فضای عصب در ستون مهره را تنگ کرده برمی‌دارد. هدف این جراحی کاهش فشار روی عصب و کاهش درد است. در برخی موارد خاص از این روش برای عمل جراحی دیسک گردن و برداشتن خار استخوانی نیز استفاده می‌شود.
درهرحال همه افراد کاندیدای جایگزینی دیسک گردن نیستند. در ادامه به افرادی که نمی‌توانند دیسک گردن خود را جایگزین کنند و روش فیوژن برای آن‌ها گزینه مناسبی است اشاره‌کرده‌ایم:
- افراد مبتلا به پوکی استخوان
- افرادی باسابقه داشتن بیماری‌های مفصلی
- وجود عفونت در نواحی مهم بدن (منجر به پس زدن دیسک خواهد شد)
- وجود التهاب یا آرتریت در محل
- داشتن آلرژی به فولاد ضدزنگ
- افرادی با سن بالا
- افرادی که دچار کم‌خونی هستند
عوارض جراحی دیسک گردن
با توجه به گفته‌های پزشکان جراحی برای دیسک گردن غالباً بی‌خطر است. دلیل این موضوع مهارت کافی جراحان و روندی است که جراحی طبق آن انجام می‌شود. بااین‌وجود لازم است که خطرات احتمالی که ریسک آن نیز پایین است را بدانید. این خطرات شامل موارد زیر است:
- بروز عفونت در محل جراحی یا استخوان
- خونریزی بیش‌ازحد حین یا بعد از عمل
- واکنش به داروی بیهوشی
- بروز گردن درد مزمن
- آسیب احتمالی به اعصاب، عروق خونی، تارهای صوتی و نخاع
- عدم بهبودی کامل
برخی افراد پس از جراحی به روش فیوژن ممکن است به دلیل تغییر شکل جزئی در حالت قرارگیری مهره‌ها به دیسک گردن در مهره بالایی و پایینی شوند. البته این موضوع ریسک پایینی دارد که در صورت بروز می‌تواند پس از 20 سال از عمل جراحی اول بروز کند. به‌راحتی و به همان روشی که دیسک اول مورد جراحی قرار گرفت دیسک دوم را نیز می‌توان عمل کرد.
موارد انجام جراحی دیسک گردن
همان‌طور که گفته شد این عمل جراحی به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد. این عوامل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- برداشتن دیسک‌های گردن فرسوده، آسیب‌دیده یا شکسته
- برداشتن خارهای استخوانی روی مهره‌ها که به اعصاب فشار وارد می‌کنند
- برداشتن و درمان فتق دیسک
آماده شدن برای جراحی دیسک گردن
همانند عمل‌های جراحی دیگر برای این عمل نیز آمادگی‌ها و اعمالی موردنیاز است که این رفتارها می‌تواند نقش مؤثری درنتیجه عمل و روند بهبودی آن داشته باشد. برخی از این روش‌ها ممکن است سخت و برخی از آن‌ها آسان باشد. در ادامه به معرفی اعمالی که در فاصله زمانی مشخص مجاز و غیرمجاز هستند اشاره‌کرده‌ایم.
حدفاصل یک تا دو هفته مانده به عمل
در این فاصله پزشک ممکن است سفارش‌هایی به شما بکند که تمامی آن‌ها در روند بهبودی شما نقش خواهند داشت. این سفارش‌های به شرح زیر است:
- نوشتن دستورات لازم برای آزمایش که شامل آزمایش خون، اشعه ایکس یا الکتروکاردیوگرام است.
- امضا کردن فرم رضایت‌نامه و ارائه سابقه پزشکی خود
- اطلاع به پزشک از هرگونه بیماری زمینه‌ای و داروهای مصرفی
- ترک کردن سیگار (بهتر است از 6 ماه قبل سیگار خود را ترک کنید؛ چراکه تأثیر مستقیم بر روند بهبودی شما خواهد داشت.) ترک کردن سیگار حتی شامل سیگارهای برقی و بخاری نیز خواهد شد.
- عدم مصرف مشروبات الکلی
- عدمم صرف داروهای رقیق‌کننده خون مثل ایبوپروفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل وارفارین حدود یک هفته قبل از عمل جراحی دیسک گردن
در روز عمل جراحی دیسک گردن
بی‌شک پزشک معالج شما دستورالعمل‌های روز جراحی را به شما گوش زد می‌کند. برخی از این دستورالعمل‌ها شامل موارد زیر است:
- حداقل از هشت ساعت قبل از عمل جراحی ناشتا باشید. (چیزی نخورید یا ننوشید.)
- ازآنجایی‌که تا چند روز بعد از عمل نمی‌توانید استحمام کنید، بهتر است قبل از آن دوش بگیرید.
- هیچ‌گونه طلا یا آویزی را با خود به بیمارستان نبرید.
- بهتر است اندکی زودتر از زمان مقررشده در بیمارستان برای انجام کارهای پذیرش حاضر شوید.
- درصورتی‌که موظف به مصرف دارویی خاص هستید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
محدودیت‌هایی که بعد از عمل
همان‌طور که می‌دانید بعد از هر عمل جراحی فرد تا مدتی در دوره نقاهت به سر می‌برد و برای بهبودی نیاز به مراقب بیشتر از خود و سلامتی فرد است. به‌طور مثال بعد از جراحی دیسک گردن فرد نباید گردن خود را بچرخاندن یا خم کند. در حین دوره نقاهت به‌هیچ‌وجه فرد نباید اشیا سنگین بلند کند. در این دوره فرد نباید هیچ‌گونه فعالیت بدنی را انجام دهد. به‌هیچ‌وجه نباید دخانیات بکشد. علاوه‌بر این‌ها فرد نباید در این دوره رانندگی کند.
در برخی موارد پزشک به فرد پیشنهاد می‌کند که برای جلوگیری از به وجود آمدن لخته و در پی آن آمبولی از جوراب‌های تنگ و فشرده کننده پا استفاده کنید. علاوه بر این ممکن است به شما برای جلوگیری از عفونت ریه تمرینات تنفسی خاصی نیز داده شود. علاوه بر تمام این‌ها پزشک به فرد برای انجام صحیح فعالیت‌های روزانه مثل راه رفتن و خوابیدن بدون اینکه گردن بچرخد بعد از جراحی دیسک گردن کمک خواهد کرد.
بعد از عبور از دوران نقاهت
بعدازآن که فرد به‌درستی توانست دوره نقاهت خود را بگذراند. به‌راحتی می‌تواند فعالیت‌های سبک را در زندگی به تنهای انجام دهد. به خاطر داشته باشید هرکدام از علائم زیر می‌تواند بیانگر خطری جدی باشد که سلامت فرد و نتیجه عمل او را تحت تأثیر قرار دهد. درصورتی‌که هرکدام از علائم زیر را داشتید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- داشتن تب بالای 38 درجه
- بروز خونریزی یا ترشحات غیرمعمول از محل جراحی دیسک گردن
- تورم یا قرمزی غیرمعمول در محل جراحی
- به وجود آمدن دردی که با داروهای مسکن تجویزی آرام نشود.
- بروز ضعفی ناگهانی در بدن که در قبل از عمل و بعد از عمل سابقه نداشته است.
- ایجاد مشکل ناگهانی در بلع
- بروز سفتی ناگهانی در عضلات گردن
جمع‌بندی
در صورت نادیده گرفتن سبک زندگی سالم و عدم توجه به‌سلامتی این نعمت خدادادی ممکن است با مشکلات متنوعی دست‌به‌گریبان شویم. یکی از بیماری‌هایی که در عصر حاضر بیشتر سلامت افراد را تهدید می‌کند دیسک گردن و دیسک کمر است. عموماً این بیماری با توجه به سبک زندگی و انجام فعالیت‌های بدنی مناسب و اصلاحی درمان می‌شود. درصورتی‌که بدن فرد به روش‌های درمانی عکس‌العملی نشان ندهد ممکن است پزشک برای کاهش درد و درمان فرد اقدام به جراحی دیسک گردن در فرد کند. در این مقاله به معرفی این جراحی، روش‌های مختلف آن، اعمالی که باید انجام داد و دوره نقاهت آن توضیح مختصری بیان کردیم. هیچ‌چیز مهم‌تر از سلامت انسان نیست، پس مراقب سلامت خود باشید.
