اوتیسم چیست ؟ هر آنچه باید بدانید

اوتیسم یک اختلال مغزی است که توانایی فرد برای برقراری ارتباط با دیگران را محدود می کند. اولین نشانه های اوتیسم در خردسالی بروز می کند، و می تواند از خفیف تا شدید باشد.

اختلال اوتیسم چیست ؟

پیش از هر چیز لازم است تا تعریف دقیقی از این اختلال و علل ایجاد آن ارائه کنیم. اختلال طیف اوتیسم که به‌صورت مخفف با ASD نیز شناخته می‌شود، اصطلاح گسترده‌ی ایای است که برای توصیف یکسری از مشکلات رشد عصبی به کار برده می‌شود که در نهایت منجر به بروز علائم اوتیسم در فرد می‌شوند. این که اوتیسم یک اختلال طیفی است، به این مفهوم است که افراد می‌توانند طیف وسیعی از علائم اوتیسم و با شدت‌های متفاوت را تجربه کنند. به‌عنوان مثال، یک فرد مبتلا به اوتیسم که در محدوده عملکرد بالای طیف قرار دارد، زبان را خوب درک می‌کند، اما فردی که در محدوده عملکرد پایین طیف قرار دارد، ممکن است اصلا صحبت نکند. بنابراین شدت علائم در این افراد تا حد زیادی با یکدیگر متفاوت است.

 

علت ابتلا به اوتیسم چیست ؟

دانشمندان هنوز علت دقیق اوتیسم را نمی دانند، اما ژن ها و سابقه خانوادگی احتمالا نقش دارند. تحقیقات در مورد اینکه آیا مواد شیمیایی در محیط و یا عفونت های قبل از تولد می تواند باعث اوتیسم شوند در جریان است. اوتیسم در میان افرادی که برخی اختلالات ژنتیکی را دارند، مانند سندرم X شکننده و توبروس اسکلروز شایع تر است.
مصرف والپروئیک اسید یا تالیدومید در دوران بارداری خطر ابتلای کودک به اوتیسم را افزایش می دهد.
هیچ ارتباطی بین واکسیناسیون و بروز اوتیسم تا به حال پیدا نشده است.

نشانه ها و علائم ابتلا به اوتیسم

قبل از سه سالگی، افراد متخصص می توانند علائم اوتیسم را تشخیص دهند. برخی از کودکان ممکن است تا دو سالگی رشد و تکامل طبیعی داشته باشند و پس از آن ناگهان دچار توقف رشد یا از دست دادن مهارت ها شوند.

برخی نشانه های اوتیسم:

حرکات مکرر (تکان خوردن یا چرخیدن)
اجتناب از تماس چشمی یا لمس فیزیکی
تاخیر در یادگیری و شروع صحبت کردن
تکرار کلمات یا عبارات (echolalia)
احساس ناراحتی با هر تغییر جزئی در محیط

مهم است که توجه داشته باشید این علائم می تواند در کودکان بدون اختلال اوتیسم هم رخ دهد، و وجود این نشانه ها صد در صد به معنای اوتیسم نیست و باید با متخصص روانشناس در این زمینه مشورت کنید.

 

تشخیص اوتیسم

در زیر صحبت های سرکار خانم دکتر مریم رسولی نژاد ، فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان پیرامون اوتیسم و تشخیص اوتیسم را میشنوید

علائم و نشانه های اولیه ابتلا به اوتیسم

نشانه های خطر زودرس اوتیسم در کودک (طی یکسال اول زندگی):

حتی نوزاد انسان نیز بسیار اجتماعی است؛ بنابراین از نحوه ارتباط برقرار کردن نوزاد یا شیرخوار با اطراف می توان برای تشخیص نشانه های اوتیسم استفاده کرد:
– وقتی کودک به سمت صدای مادر بر نمی گردد
– به صدا کردن اسمش واکنش نشان نمی دهد
– به چشم های اطرافیان نگاه نمی کند
– واکنش های رفتاری متناسب با سنش ندارد
– به حرکات و واکنش های دیگران نسبت به خودش هیچ پاسخ یا لبخندی ندارد
مهم است که توجه داشته باشید این علائم می تواند در کودکان بدون اختلال اوتیسم هم رخ دهد، و وجود این نشانه ها صد در صد به معنای اوتیسم نیست و باید با متخصص روانشناس در این زمینه مشورت کنید.

نشانه های هشدار دهنده اوتیسم در دو سالگی:

نشانه‌ها در این سن قابل توجه‌تر هستند؛ در حالی که کودکان دیگر در حال یادگیری اولین کلمات خود هستند و به چیزهایی که می خواهند اشاره می کنند، یک کودک مبتلا به اوتیسم همچنان از محیط اطرافش جدا مانده است:
– عدم بکاربردن حتا یک کلمه تا ۱۶ ماهگی
– عدم تمایل به هیچ بازی ای تا ۱۸ ماهگی
– عدم بکاربردن عبارات دو کلمه ای تا دو سالگی
– از دست دادن مهارت های زبانی که بدست آورده
– نداشتن هیچ علاقه ای به اشیاء که والدینش برای توجه او استفاده می کنند ندارد؛ مانند هواپیماهای اسباب بازی که بالای تخت کودکان نصب می کنند

دیگر علائم و نشانه ها در اوتیسم

افراد مبتلا به انواع اوتیسم گاهی اوقات علائمی دیگر از جمله مشکلات گوارشی مانند یبوست و اختلال خواب دارند.
کودکان اوتیسم ممکن است هماهنگی ضعیف بین عضلات بزرگ (مورد استفاده برای دویدن و کوهنوردی) و یا عضلات کوچکتر (دست) داشته باشند.
در حدود یک سوم از افراد مبتلا به اوتیسم نیز ممکن است تشنج رخ دهد.

اوتیسم چگونه روی مغز تاثیر میگذارد؟

اوتیسم روی قسمت هایی از مغز که احساسات، ارتباطات و حرکات بدن را کنترل می کنند تاثیر می گذارد.
برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن به دلیل مشکلات رشد مغز، سر یا مغز بزرگ تری داشته باشند.
محققان امیدوارند تا راهی برای تشخیص اوتیسم از طریق اسکن مغز پیدا کنند.

غربالگری اولیه برای اوتیسم

بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم تا پیش دبستانی و مهد کودک و یا حتی بعد از آن تشخیص داده نمی شوند و ممکن است بدلیل عدم آموزش در سال های اولیه فرصت بهتر شدن را از دست بدهند.
به همین دلیل شروع غربالگری کودکان از لحاظ اوتیسم در نه ماهگی است و برای بررسی، تاخیر در مهارت های اساسی و پاسخ به محیط اطراف در نظر گرفته می شود.
زمان معاینات ویژه برای تشخیص اختلال اوتیسم ۱۸ ماهگی و دو سالگی است.
رفتارهای نگران کننده و سابقه خانوادگی از بیماری اوتیسم بسیار اهمیت دارند.

مشکلات گفتاری

در معاینات منظم، پزشک بررسی خواهد کرد که چگونه کودک به صدای شما، لبخندتان، و یا صداهای دیگر پاسخ می دهد.
مشکل و یا تاخیر در گفتار باید جدی و مهم تلقی شود و سنجش شنوایی ممکن است لازم باشد.
اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم در نهایت صحبت می کنند، ولی این مساله خیلی دیرتر از دیگران اتفاق می افتد. تشخیص و آموزش زودهنگام اهمیت زیادی دارد.
ساخت یک مکالمه کامل برای کودک اوتیسم دشوار است. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است تکه تکه (مثل ربات‌ها) صحبت کنند.

مهارت های اجتماعی ضعیف

مشکل ارتباط برقرار کردن با دیگران، یک نشانه مهم در اختلال اوتیسم است. یک روانشناس با آموزش های ویژه می تواند در اسرع وقت مشکلات اجتماعی کودک را شناسایی کند.
کودکان اوتیسم تماس چشمی با دیگران و حتی پدر و مادر خود برقرار نمی کنند و ممکن است مشتاقانه بر روی یک شی تمرکز کنند، و به دیگران و اطرافشان برای مدت طولانی توجهی ننمایند.
کودک مبتلا به اختلال اوتیسم از حرکات، حالات بدن، و یا حالات چهره خود برای برقراری ارتباط استفاده نمی کند.

ارزیابی تشخیصی

هیچ تست پزشکی مشخصی برای تشخیص اوتیسم وجود ندارد؛ ولی تست های پزشکی به تشخیص اختلالات دیگر و افتراق آنها با اوتیسم کمک می کنند مثل کاهش شنوایی، مشکلات گفتاری، مسمومیت با سرب، و یا مشکلات رشد و تکامل که به اوتیسم مربوط نیستند.
تشخیص،درمان و آموزش زود هنگام، قبل از سه سالگی، تا حد زیادی می تواند به بهبود رشد و تکامل کودک کمک کند.

پزشکان و متخصصان کلینیک مغز و اعصاب و ستون فقرات طبیب در ارزیابی مشکلات اوتیسم همران شما مراجعان محترم هستند.

سندرم آسپرگر

افراد مبتلا به سندرم اسپرگر مشکلات زبانی زیادی ندارند. در واقع، ممکن است حتی مهارت های کلامی پیشرفته داشته باشند. اما آنها از نظر اجتماعی و در درک نشانه های غیرکلامی مانند حالات چهره، مشکل دارند.
مبتلایان به این سندرم ممکن است به شدت روی یک موضوع که برای آنها جالب است تمرکز کنند ولی در پیدا کردن دوست و ارتباط برقرار کردن با دیگران مشکل دارند.

درمان اوتیسم به چه صورت است ؟

درمان اوتیسم در واقع نوعی درمان ترکیبی است که چند بخش دارد:

برنامه های رفتاری

درمان‌های رفتاری به طور گسترده ای برای کمک به کودکان با اختلالات اوتیسم برای یادگیری صحبت کردن و برقراری ارتباط، رشد فیزیکی، و ارتباط نزدیک با افراد دیگر استفاده می شود.
این برنامه ها برنامه شامل تشویق و تقویت رفتارهای مثبت کودک و تقبیح و تضعیف رفتارهای منفی است.
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به تلفن های موبایل، لمس کردن، صداها، طعم ها، و بوها بیش از اندازه حساس باشند. برای مثال، ممکن است چراغ چشمک زن و یا زنگ مدرسه کودک را خیلی ناراحت کند.
کمک به کودکان برای تنظیم احساس های مختلف و کاهش حساسیت آنها باعث می شود رفتار بهتر داشته باشند و رفتارهای اوتیسمی کمتری از خود نشان دهند.
و در یک برنامه دیگر با استفاده از کارت های عکس و دیگر نشانه های بصری، توجه و شناخت کودک را تقویت می کنند. در یک رویکرد دیگر، به نام “Floortime”، کار بر روی احساسات و مهارت های اجتماعی کودک است.

دارودرمانی

هیچ درمان دارویی پزشکی برای اوتیسم وجود ندارد، اما بعضی داروها ممکن است به کنترل برخی علائم کمک کند.
یکی از این داروها “رسپریدون” است، که برای کمک به درمان پرخاشگری زیاد، احتمال آسیب به خود، و کج خلقی شدید در کودکان مبتلا به اوتیسم کاربرد دارد.

رژیم غذایی

مشکلات گوارشی در کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار معمول است و در حدود ،۳۰٪ از آنها ممکن است مواد غیر غذایی مانند خاک یا کاغذ بخورند.
رژیم های غذایی بدون گلوتن (ماده ای که در گندم وجود دارد) و بدون کازئین (پروتئین شیر) بسیار مفید هستند.
همچنین استفاده از مکمل های B6 و منیزیم در رژیم غذایی کمک‌کننده است. البته تا به امروز هیچ رژیم غذایی شناخته شده قطعی به تنهایی برای بیماران اوتیسم کاربرد نداشته است و باید زیر نظر پزشک بهترین رژیم غذایی برای هر کودک تنظیم شود.

زندگی کردن بافرد مبتلا به اوتیسم

افراد مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا و یا سندرم آسپرگر اغلب قادرند به دانشگاه بروند و حتی کار کنند؛ تشخیص، درمان و آموزش های زودهنگام و حمایت بالای خانواده می تواند کمک کند تا افراد اوتیسم بتوانند زندگی و کار مستقل داشته باشند.

نویسنده : نسرین شیرازی ( روانشناس )