هر انسانی حداقل چند بار در سال به دلایل مختلفی دچار سردرد می‌گردد ولی بعد از مدت کوتاهی این مشکل برطرف می‌شود. ولی اوضاع برای برخی افراد کمی متفاوت است؛ این دسته از افراد به صورت مداوم دچار سردردهای شدیدی می‌شوند که روند زندگی آن‌ها را مختل می‌کند. در نتیجه برای حفظ سلامتی و بازگشت به روند طبیعی زندگی، باید هرچه سریع‌تر دنبال تشخیص علت سردرد باشید. علاوه‌بر اختلال در روند عادی زندگی، گاهی اوقات سردرد می‌تواند علامتی برای یک بیماری بسیار جدی‌تر باشد که سلامتی شما را تهدید می‌کند. اگر شما نیز با این معضل جدی روبرو هستید، تا انتهای این مطلب با روش‌های علمی تشخیص علت سردرد با ما همراه باشید.
انواع سردرد
سردرد می‌تواند منشاء متفاوتی داشته باشد. معمولا متخصصان سردردها را به دو دسته کلی تقسیم می‌کنند که این دسته‌بندی‌ها عبارتند از:
- سردرد اولیه (Primary Headaches) : طبق نظر پزشکان متخصص، اگر علت سردرد ناشی از یک بیماری زمینه‌ای مثل مشکلات مغزی نباشد، این سردرد در دسته‌بندی اولیه قرار می‌گیرد. سردردهای رایج روزمره مثل میگرن، در این طبقه قرار می‌گیرند. این دسته از سردردها معمولا تهدید جدی برای سلامتی فرد محسوب نمی‌شوند.
- سردرد ثانویه (Secondary Headache) : تشخیص علت سردرد در نوع ثانویه بسیار پراهمیت و حیاتی است. اگر تب و گلودرد نشانه‌های سرماخوردگی هستند، سردرد ثانویه نیز می‌تواند علامت یک بیماری جدی مثل تومور مغزی ، عفونت، آسیب مغزی یا سکته مغزی باشد. معمولا میزان درد ناشی از سردردهای ثانویه در شروع بیماری اصلی، خیلی آزاردهنده نیست ولی به مرور زمان و با پیشرفت بیماری زمینه‌ای، میزان درد نیز با یک شیب تند افزایش پیدا می‌کند. پزشکان از این سردرد برای تشخیص و درمان بیماری اصلی استفاده می‌کنند.
تشخیص علت سردرد اولیه
طبق نظر پزشکان، سردرد اولیه می‌تواند سه طبقه‌بندی کلی داشته باشد. برای تشخیص علت سردرد اولیه، این قسمت را با دقت بیشتری مطالعه کنید.
- سردرد تنشی (Tension-Type Headache) : درد ناشی از این سردرد به صورت یکنواخت در تمامی اطراف سر پخش و به صورت خفیف احساس می‌شود. علت اصلی سردرد تنشی می‌تواند عوامل خارجی مثل استرس، کم‌خوابی، گرسنگی یا قرار گرفتن بدن در یک حالت به مدت طولانی باشد. مثلا اگر بدون وقفه برای چند ساعت با کامپیوتر کار کنید یا مطالعه نمایید، دچار این سردرد می‌شوید. سردرد تنشی رایج‌ترین نوع سردرد در جهان محسوب می‌شود و معمولا در زنان رایج‌تر از مردان است. حالا که با نحوه تشخیص علت سردرد تنشی آشنا شدید، بهتر است از وقوع آن جلوگیری کنید. سردرد تنشی ممکن است به صورت مقطعی ایجاد شود ولی در درازمدت به یک بیماری مزمن تبدیل می‌شود.
- میگرن (Migraines) : میگرن، چیزی فراتر از یک سردرد ساده است که معمولا به صورت یک درد ضربان‌دار در یک طرف یا هر دو قسمت سر حس می‌شود. معمولا قبل از عود کردن میگرن، شخص بیمار یک سری نشانه‌های عصبی و بصری مثل حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا را تجربه می‌کند. میگرن یک بیماری شایع است که حدود 36 میلیون آمریکایی درگیر آن هستند. این یک بیماری مزمن است، به این معنی که شخص مبتلا تقریبا 15 روز در ماه یا سه نوبت در ماه آن را تجربه می‌کند. درد میگرن معمولا چند ساعت طول می‌کشد و اگر دنبال تشخیص علت سردرد و درمان آن نباشید، ممکن است تا چند روز هم طول بکشد. عواملی مثل استرس، فشار عصبی، نور شدید، تغییرات هورمونی و برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث تشدید میگرن شوند. پس بهتر است این بیماری را دست کم نگیرید و هرچه سریع‌تر دنبال تشخیص علت سردرد باشید.
- سردردهای خوشه‌ای (Cluster Headaches) : سردرد خوشه‌ای به صورت یک درد شدید و کوبنده ظاهر می‌شود و معمولا در اطراف چشم‌ها و شقیقه‌های بیمار حس می‌شود. این سردرد معمولا در زمان مشخصی در روز، غالبا قبل از خواب یا بلافاصله بعد از بیدار شدن، رخ می‌دهد. این درد به صورت دوره‌های چند هفته‌ای یا حتی ماهانه اتفاق می‌افتد. بعد از اتمام یک دوره، شخص مبتلا ممکن است تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها دیگر سردرد خوشه‌ای را تجربه نکند. سردرد خوشه‌ای سریع‌تر از میگرن رفع می‌شود ولی درد شدیدتری دارد. این درد ممکن است باعث قرمزی چشم و پاره شدن رگ‌های چشم، مشکلات بویایی، افتادگی پلک و تغییر ابعاد مردمک شود. سردرد خوشه‌ای در میان مردان و جوانان، رایج‌تر است.
تشخیص علت سردرد و درمان آن
همانطور که در قسمت قبل مشاهده کردید، سردرد می‌تواند یک درد خفیف و گذرا باشد ولی از طرفی دیگر می‌تواند نشانه یک اختلال عصبی یا بیماری زمینه‌ای بسیار مهم و جدی باشد. حتی برخی اوقات میگرن‌ها می‌توانند زندگی روزمره شما را مختل کنند. پس بهتر است در صورتی که با سردردهای مداوم درگیر هستید، این بیماری را دست کم نگیرید و هرچه سریع‌تر از یک مشاوره پزشکی با متخصص مغز و اعصاب استفاده کنید. رایج‌ترین روش‌های تشخیص علت سردرد عبارتند از:
- تست‌های عصبی: در قدم اول بعد از مراجعه پزشک، سیستم عصبی شما مورد بررسی قرار می‌گیرد. پزشک معالج ممکن است بینایی، شنوایی، سیستم عصبی و نحوه رفلکس یا واکنش بدن شما را بررسی کند. در این مرحله پزشک دنبال دلیلی برای افزایش فشار در سر می‌گردد. در این مرحله حرکات گردن، شانه‌ها و سر مورد بررسی قرار می‌گیرند تا هرگونه اختلال در گردن و شانه‌ها شناسایی شود.
- استفاده از سی تی اسکن و ام آر آی (MRI) : اگر پزشک در تست‌های اولیه، مشکل حاد و جدی مشاهده نکند، به احتمال زیاد سردرد شما جزء سردردهای اولیه است و با دارو درمانی یا تغییر سبک زندگی برطرف می‌شود. ولی در صورتی که پزشک احتمال دهد که درد، ناشی از یک عامل ثانویه یا یک بیماری جدی‌تر است، دستور سی تی اسکن یا ام آر آی می‌دهد. در این روش با تصویربرداری از مغز و گردن، پزشک وجود یا عدم وجود تومور مغزی، لختگی خون یا هر عامل دیگری که باعث سردرد شود را بررسی می‌کند.
بعد از تشخیص علت سردرد چکار کنیم؟
اگر بعد از بررسی‌های دقیق هیچ مشکل جدی تشخیص داده نشود و دچار یک سردرد اولیه باشید، چند راه حل برای درمان وجود دارد. این راه حل‌ها عبارتند از:
- تغییر سبک زندگی: همانطور که گفته شد برخی سردردها ناشی از مصرف نوشیدنی‌ها و مواد غذایی نامناسب هستند. همچنین شغل شما یا طرز نشستن نیز می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود. در این صورت شما باید رژیم غذایی و سبک زندگی خودتان را تغییر دهید. همچنین اگر فرد پر استرسی هستید، باید دنبال روشی برای تسکین و آرامش خودتان باشید.
- تجویز دارو: در موارد حاد مثل سردردهای خوشه‌ای شدید یا می‌گرن‌های مزمن، پزشک بنا به تشخیص خود، ممکن است یک سری داروهای آرامبخش و مسکن برای شما تجویز کند تا در مواقع عود کردن سردرد برای تسکین دردتان مصرف کنید.
نتیجه گیری و جمع بندی
همانطور که ملاحظه کردید سردرد می‌تواند ناشی از بد نشستن یا مطالعه طولانی مدت باشد، از طرفی دیگر می‌تواند نشانه یک تومور مغزی یا بیماری جدی باشد. همچنین برخی اوقات میگرن و سردردهای خوشه‌ای می‌توانند روند عادی زندگی افراد را مختل کنند. در نتیجه بهتر است هرچه سریع‌تر دنبال راهی برای تشخیص علت سردرد باشید و این مشکل را به هیچ وجه ساده فرض نکنید.
