اختلال دوقطبی , علائم و نشانه های این بیماری

اختلال دوقطبی یکی از بیماری‌های شدید روان است که در آن بیماری با نوسانات شدید و متناوب خلقی روبروست. به‌طوری که گاهی شدت انرژی منجر به رفتارهای توام با شیدایی شده و گاهی دیگر دارای نشانه‌های افسردگی است. این بیماری به شیدایی افسردگی نیز شناخته می‌شود.

اختلال دوقطبی چیست ؟

تغییرات خلقی در این افراد بیشتر با تغییرات سطح انرژی و تمرکز فکری در ارتباط است. انرژی و تمرکز فرد ممکن است به قدری بالا برود که رفتارهای غیرعادی داشته باشد و در شرایطی تا حدی کاهش می‌یابد که فرد دچار افسردگی می‌شود. این تغییرات خلق و خو ممکن است در طی یک سال به دفعات کم یا مکرر اتفاق بیفتد.

 

در ضورتی که پس از مطالعه این متن و به دنبال بهترین دکتر اختلال دوقطبی بودید میتوانید با کلینیک روانپزشکی طبیب تماس حاصل فرمایید

اختلال بایپولار عموماً در میانه‌ی سومین دهه‌ی زندگی افراد اتفاق می‌افتد. احتمال ابتلاء به این بیماری زیاد نیست و در حدود سه درصد از افراد ممکن است به آن دچار شوند اما درصورت ابتلاء، حدود 85 درصد از افراد با نوع شدید اختلال دوقطبی درگیرند. این بیماری در میان زنان و مردان به یک میزان اتفاق می‌افتد و مواردی در نوجوانان و کودکان نیز وجود دارد.

انواع اختلال دوقطبی

به‌طور کلی، از لحاظ ویژگی‌های بیماری می‌توان آن را به سه نوع اختلال متفاوت دسته‌بندی کرد:

دسته اول، اختلال دوقطبی نوع یک: در این نوع اختلال، دوره‌های شیدایی بسیار شدید و طولانی است. بیمار ممکن است بیش از یک هفته درگیر این وضعیت باشد و یا شدت شیدایی به میزانی است که نیاز به مداخله‌ی بیمارستانی باشد. دوره‌های افسردگی نیز در این نوع اختلال شدید است و حداقل دو هفته فرد دچار عوارض افسردگی است. در موارد شدیدتری نیز ممکن است بیمار دوره‌هایی را تجربه کند که حالاتی از ترکیب شیدایی و افسردگی توامان را داشته باشند.

دسته دوم، اختلال دوقطبی نوع دو: این نوع اختلال بایپولار نیز با دوره‌هایی از افسردگی و شیدایی همراه است اما شدت شیدایی به اندازه نوع اول نیست.

دسته سوم، اختلال سیکلوتیمیک: این نوع اختلال، بیمار را با دوره‌های افسردگی و شیدایی درگیر می‌کند که تا حدود دو سال به طول می‌انجامد.

علائم اختلال دوقطبی :

اولین مسئله در رابطه با این بیماری این است که از اختلال دارای دو وجه شیدایی و افسردگی است و هرکدام نشانه‌های مختص به خود را دارند.

دوره‌های شیدایی این بیماری شامل این نشانه‌هاست:

شیدایی یا Mania و هایپومانیا (Hypomania) دو نشانه‌ای است که در انواع اختلال دوقطبی دیده می‌شود. علائم این دو رفتار یکسان است اما شدت آن در Mania بسیار بیشتر است. شیدایی می‌تواند مشکلاتی در مدرسه، دانشگاه، محل کار و روابط اجتماعی و عاطفی به وجود آورد. اما در هر صورت در این افراد ممکن است این رفتارها مشاهده شوند:

افراد در این شرایط ممکن است حالت پر انرژی، هیجان زده و تحریک‌پذیر داشته باشند. حالت‌های عجیب و هیجانی، کم خوابی شدید و کاهش اشتها از دیگر علائم شیدایی است. بیمار ممکن است باسرعت و پشت سر هم درمورد موضوعات متنوع و پراکنده صحبت کند. غالباً با افکار گوناگونی در ذهن خود مواجه‌اند که فرصت فکر کردن به آن‌ها را ندارند.

افراد مبتلاء به شیدایی رفتارهای بی‌پروایانه و فکر نشده‌ای از خود نشان می‌دهند. مثلاً پرخوری، مصرف الکل زیاد، رابطه جنسی بی‌پروایانه یا خرج کردن بدون حساب و کتاب مقدار زیادی پول.

همچنین افراد مبتلاء به اختلال دوقطبی در دوره‌ی شیدایی خود اعتماد بنفس بالایی دارند و احساس مهم بود و با استعداد بودن می‌کنند.

در مقابل چنین رفتارهایی، دوره‌ی افسردگی قرار دارد. در مقابل رفتارهای بی‌پروایانه و پر انرژی دوره شیدایی، در این زمان فرد ممکن است قادر نباشد از رخت خواب خود خارج شود.

در این دوره بیمار احساس اندوه و ناراحتی دارد و در خود حس پوچی یا حتی فکر خودکشی بصورت مداوم دارد.

شخص ممکن است بیش از حد یا خیلی کم بخوابد، پرخوری یا بی‌اشتهایی داشته باشد. کم‌ شدن انرژی و عدم علاقه به مسائلی که پیشتر به آن علاقه داشته، عدم توانایی در تصمیم‌گیری درمورد مسائل جزئی و پیش پا افتاده، احساس گناه و ناامیدی نیز از جمله علائم افسردگی است.

با اینکه احتمال ابتلاء به این اختلال در میان زنان و مردان به یک میزان است، علائم آن در زنان ممکن است به گونه‌ی متفاوتی ظاهر شود. در زنان شدت شیدایی کمتر است اما بیمار افسردگی شدیدتر و عمیق‌تری را تجربه می‌کند. دوره‌های بیماری منظم و حدوداً بیش از چهار بار در سال اتفاق می‌افتد و بیمار ممکن است علائم دیگری مانند اختلال در کارکرد تیروئید، می‌گرن، چاقی و اختلال خشم را نیز تجربه کند. سو مصرف الکل نیز در زنان مبتلاء به این بیماری بیشتر مشاهده می‌شود.

 

علائم اختلال دوقطبی در کودکان

نشانه‌های این بیماری در دوره شیدایی می‌تواند شامل رفتارهای غیرعادی و شادی بیش از اندازه، صحبت کردن سریع و بی‌وقفه در مورد موضوعات متنوع، مشکل در تمرکز، رفتارهای پرخطر، خشم و عصبانیت زود هنگام و بی‌دلیل، کم خوابی و عدم احساس خستگی است.

در زمان بروز دوره افسردگی نیز علائمی چون ناراحتی، خواب زیاد یا کم خوابی، کم انرژی بودن و علاقه نشان ندادن به فعالیت‌هایی که قبلا دوست داشتند، احساس بیماری و دردهای مکرر مانند دل درد و سردرد، کم خوری یا پرخوری یا در مواردی احساس تمایل به خودکشی در کودک دیده می‌شود.

علائم اختلال دوقطبی در نوجوانان

رفتارهای غیر عادی به دلیل اختلالات هورمونی در نوجوانان رایج است و اکثر نوجوانان و خانواده‌هایشان با آن درگیرند. به همین دلیل تشخیص این بیماری در نوجوانان کمی سخت‌تر است و نیاز به مداخله پزشک دارد. علائم این اختلال معمولا در اواخر دوره نوجوانی و آغاز جوانی نمایان می‌شوند. این نشانه‌ها در دوره شیدایی می‌تواند شامل بیش از حد شاد بودن، رفتارهای نادرست و بی‌پروایانه و پرخطر، سوء مصرف مواد مخدر، بیش از حد معمول به دنبال برقراری رابطه جنسی بودن، کم خوابی همراه با عدم احساس خستگی، عصبانیت و عدم تمرکز است.

در دوره افسرگی نیز نوجوان شما ممکن است علائمی چون خواب زیاد یا کم خوابی، پرخوری یا کم غذایی، احساس ناراحتی و عدم علاقه به مسائل گوناگون، جدا شدن از جمع دوستان، نیمه‌کاره گذاشتن کارها و فکر کردن یا اقدام به خودکشی را از خود نشان دهد.

علت اختلال دوقطبی

هنوز علت دقیق و مشخصی برای ابتلاء به این بیماری اعلام نشده است. اما دانشمندان دلایلی را یافته‌اند که در شروع یا پیشرفت این بیماری مؤثر است.

یکی از این عوامل، ژنتیک است. در صورتی که این اختلال در والدین یا خواهر و برادر یک فرد وجود داشته باشد، احتمال ابتلاءی فرد بالا می‌رود. با این حال مواردی وجود دارد که این اختلال در خانواده فرد وجود دارد اما منتقل نشده است.

عامل تاثیر گذار دیگر استرس است. رویدادهایی در زندگی که فشار روحی سنگینی به شخص وارد می‌کنند مانند مرگ عزیزان، روابط منجربه شکست، مسائل مالی مانند ورشکستگی، تصادفات رانندگی سنگین و از این قبیل ضربات روحی ممکن است منجربه بروز این بیماری در فرد شود.

سومین عامل تاثیر گذار، ساختار مغز بیمار است. محققان مواردی از تاثیر اندازه و ساختار مغز بیمار در افزایش احتمال ابتلاء به این بیماری را مشاهده کرده‌اند.

تشخیص اختلالی دوقطبی

تشخیص این بیماری عمومی پس از مشاهده‌ی دوره‌های شیدایی و افسردگی امکان‌پذیر است. لازم است تا حداقل دو دوره شیدایی و افسردگی در فرد دیده شود. دوره‌های شیدایی حداقل یک هفته ماندگارند و شخص تمام طول روز را درگیر عوارض آن است و ممکن است به درمان و مراجعه به بیمارستان نیاز پیدا کند. دوره‌های افسردگی نیز حداقل دو هفته ادامه پیدا می‌کند.

آزمایش‌های کلینیکال نیز برای تشخیص آن وجود دارد که به صورتی تجمعی می‌توان در مورد نتیجه چند آزمون می‌توان نتیجه گیری کرد و نمی‌توان صرفاً به یک نتیجه اکتفا نمود.

درمان اختلال دوقطبی

درصورت عدم اقدام مناسب برای درمان این بیماری، علائم شدت می‌گیرند و دوره‌های بیماری در فواصل کوتاه‌تری اتفاق می‌افتد. درمانی که برای رهایی از اختلال دوقطبی به کار گرفته می‌شود، ترکیبی از درمان‌های دارویی، مشاوره و تغییر سبک زندگی است.

درمان‌های دارویی ممکن است شامل داروهای تثبیت کننده خلق و خو، داروهای ضد شیدایی، ضد افسردگی و ضد اضطراب باشند.

در کنار آن برنامه‌های روان درمانی مانند درمان شناختی رفتاری، آموزش روانی، درمان ریتم اجتماعی و بین فردی، و برنامه‌های درمانی دیگی نیز به کار گرفته شوند.

روش موثر دیگر در کنترل و کاهش دوره‌های بیماری، تغییر سبک زندگی است. مبتلاءیان به این بیماری باشد تغییراتی در نحوه زندگی خود ایجاد کنند. در ابتدا باید با  بهترین روانپزشک تهران صحبت کنید تا بیماری شما را بررسی نموده و برنامه مناسبی برایتان ایجاد کند. مهم‌ترین مسئله در رتبطه با اختلال دوقطبی دانستن زمان دوره‌های شیدایی و افسردگی است. علاوه‌برآن لازم است تا برنامه منظمی‌برای غذا خوردن و خواب خود داشته باشید. فراموش نکنید که حضور یکی از افراد خانواده در کنار شما کمک می‌کند تا به درستی مطابق برنامه درمانی خود پیش روید.

تحقیقاتی نیز در مورد برخی مواد غذایی انجام شده که نشان می‌دهد مصرف این مواد می‌تواند تأثیر خوبی بر کنترل نشانه‌ها و ثبات خلق خوی بیماران مبتلاء به اختلال دوقطبی داشته باشند. از جمله این مواد می‌توان به روغن ماهی اشاره کرد. برای این منظور علاوه‌بر مصرف مکمل‌های حاوی روغن ماهی، مصرف ماهی به مقدار زیاد برای این بیماران مفید است. ماده غذایی دیگری که مصرف آن به مبتلاءیان به این اختلال توصیه می‌شود، گیاه رودیولا روزی (Rhodiola Rosea) است. مطالعاتی بر روی این گیاه انجام شده که نشان می‌دهد می‌تواند تاثیر خوبی بر اضطراب و افسردگی داشته باشد. مکمل‌های گوناگونی وجود دارد که حاوی عصاره این گیاه است. اس-ادوزیل متیونین (S-Adenosyl methionine) یک مکمل آمیو اسیدی است که طبق تحقیقات، تاثیر خوبی بر افسردگی و اختلال خلق و خو دارد.

توصیه‌هایی برای مبتلایان

افراد معدودی در جهان ممکن است مبتلاء به اختلال دوقطبی شوند. اما مهم این است که در مواجهه با این بیماری به درستی برخورد شود. درصورتی که خود یا یکی از نزدیکانتان به این اختلال مبتلاء شده است، اولین قدم مطالعه صحیح درمورد آن است. مهم است که در اسرع وقت مسئله را با یک روانپزشک در میان بگذارید تا با توصیه او برنامه مناسبی برای روند درمان تهیه کنید.

اختلال دوقطبی و رابطه عاطفی

افراد مبتلاء به اختلال دوقطبی که در شرف ازدواج یا متاهل هستند باید مواردی را در مورد شرایط خود در نظر بگیرند. درصورت ابتلاء به این بیماری، مهم است که این مسئله را با صداقت با شریک خود در میان بگذارید چون ابتلاء به این بیماری می‌تواند بر کلیه جنبه‌های زندگی شما تأثیر بگذارد. لازم است تا در مورد دوره‌های شیدایی و افسردگی خود با او صحبت کنید. به او بگویید که در دوره افسردگی و شیدایی به چه چیزی نیاز دارید و چه مسائلی شما را آزاد می‌دهد. و سعی کنید به او بگویید که در دوره‌های بیماری چطور می‌تواند به شما کمک کند. و در کنار همه این مسائل، مهمترین کار این است که با جدیت به ادامه‌ی درمان خود بپردازید. درمان به کاهش علائم، شدت نشانه‌ها و دوره‌های بیماری کمک می‌کند.

بیمار مبتلاء به اختلال دوقطبی باقی عمر خود را با این بیماری سپری خواهد کرد اما درصورتی که روند درمان به درستی طی شود، علائم بیماری کاهش یافته و این امکان وجود که بتواند زندگی سالم و شادی داشته باشد.