تشنج ناشی از تب در کودکان، حملاتی است که در اثر عارضه تب و در سنین 6 ماهگی تا سه سالگی در کودکان ممکن است بروز نماید. دیدن تشنج در کودک برای والدین می‌تواند ترسناک و ناراحت‌کننده باشد، به خصوص اگر اولین تشنج او باشد. در این مقاله در مورد علل ایجاد تشنج ناشی از تب در کودکان صحبت می‌کنیم و راه‌های درمان و پیشگیری از آن را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
تشنج ناشی از تب در کودکان چیست؟
تشنج ناشی از تب کودک، در اثر تب حادث می‌شود و تب اغلب ناشی از عفونت است. تشنج‌های ناشی از تب در کودکان سالمی که رشد طبیعی دارند و قبلاً هیچ علامت عصبی نداشته‌اند رخ می‌دهد. هنگامی که کودک شما دچار تشنج ناشی از تب شده است، ممکن است برای شما نگران‌کننده یا حتی ترسناک باشد. خوشبختانه، تشنج‌های ناشی از تب معمولاً بی‌خطر هستند، فقط چند دقیقه طول می‌کشند و معمولاً نشان‌دهنده یک مشکل جدی مربوط به سلامت کودک نیستند.
شما می‌توانید با ایمن نگه داشتن کودک خود در طول تشنج ناشی از تب و با آرامش دادن به او پس از آن به کودکتان کمک کنید. پس از تشنج ناشی از تب در اسرع وقت به متخصص مغز و اعصاب کودکان در کلینیک مغز و اعصاب تهران مراجعه کنید تا وضعیت سلامت کودک شما را ارزیابی نماید.
نشانه‌های تشنج ناشی از تب در کودکان چیست؟
عموماً کودک ممکن است عجیب به نظر برسد. سپس بدنش سفت شود، تکان بخورد و چشمانش گرد شود. ممکن است برای مدت کوتاهی پاسخی به شما ندهد، تنفس او مختل می‌شود و ممکن است پوستش کمی تیره‌تر از حد معمول به نظر برسد.
علائم تشنج ناشی از تب در کودکان عبارتند از:
- تب بالای 38 درجه سانتیگراد
- از دست دادن هوشیاری
- تکان دادن دست‌ها و پاها
- دشواری تنفس
- کف در دهان
- رنگ پوست رنگ پریده یا آبی می‌شود
- چرخش چشم، به طوریکه فقط سفیدی چشمان آن‌ها قابل مشاهده است.
- ممکن است 10 تا 15 دقیقه طول بکشد تا کودک شما به درستی از خواب بیدار شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
تشنج ناشی از تب عموماً در عرض 24 ساعت اول تب رخ می‌دهد. بهتر است بلافاصله پس از تشنج به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید.
- استفراغ
- گردن کودک سفت شده باشد
- مشکلات تنفسی
- خواب آلودگی شدید
چه عواملی باعث ایجاد تشنج ناشی از تب در کودکان می‌شود؟
- حرارت بالای بدن
معمولاً دمای بدن بالاتر از حد طبیعی باعث تشنج ناشی از تب می‌شود. حتی تب با درجه پایین نیز می‌تواند باعث تشنج ناشی از تب در کودکان گردد.
- عفونت
تب ناشی از تشنج عموما به خاطر عفونت‌های ویروسی اتفاق می‌افتد تا عفونت‌های باکتریایی. به نظر می‌رسد که ویروس سرماخوردگی، آنفولانزا و ویروسی که باعث روزئولا می‌شود، که اغلب با تب بالا همراه است، بیشتر با تشنج‌های ناشی از تب همراه است.
- تشنج بعد از واکسیناسیون
احتمال تشنج ناشی از تب پس از انجام برخی واکسیناسیون‌های دوران کودکی وجود دارد. یک کودک ممکن است پس از واکسیناسیون تب خفیف پیدا کند. تب ایجاد شده و نه واکسن، باعث تشنج می‌شود.
همچنین عواملی که خطر ابتلاء به تشنج ناشی از تب را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سن کم کودک: بیشتر تشنج‌های ناشی از تب در کودکان بین 6 ماه تا 5 سال اتفاق می‌افتد و بیشترین خطر بین 12 تا 18 ماهگی وجود دارد.
- سابقه ارثی یا خانوادگی: ارتباطی بین چندین ژن و احتمال بروز تشنج ناشی از تب شناسایی شده است. لذا ممکن است برخی از کودکان از نظر ارثی احتمال بیشتری برای وقوع این عارضه داشته باشند.
عوارض تشنج ناشی از تب در کودکان چیست؟
بیشتر تشنج‌های ناشی از تب هیچ اثر ماندگاری ندارند. تشنج‌های ساده ناشی از تب باعث آسیب مغزی، ناتوانی ذهنی یا ناتوانی‌های یادگیری نمی‌شوند و به این معنا نیست که فرزند شما دارای یک اختلال زمینه‌ای جدی‌تری خواهد شد. تشنج ناشی از تب، تشنج تحریک شده است و نشان‌دهنده صرع نیست. صرع وضعیتی است که با تشنج‌های مکرر ناشی از سیگنال‌های الکتریکی غیرطبیعی در مغز مشخص می‌شود.
شایع‌ترین عارضه تشنج‌های ناشی از تب، احتمال تکرار دوباره این نوع تشنج در کودکان است. خطر عود بیشتر می‌شود اگر:
- اولین تشنج کودک شما ناشی از تب خفیف بوده باشد.
- تشنج تب اولین علامت بیماری بوده باشد.
- یکی از اعضای نزدیک خانواده سابقه تشنج ناشی از تب دارد.
- کودک شما در زمان اولین تشنج ناشی از تب کمتر از 18 ماه سن داشته است.
در صورت ایجاد تشنج ناشی از تب در کودک چه باید بکنیم؟
در حالی که تشنج‌های ناشی از تب اغلب باعث ایجاد هیچ مشکل پایداری در کودکان نمی‌شوند، اقدامات مهمی وجود دارد که باید در صورت ابتلاء به تشنج کودک انجام دهید.
همیشه بلافاصله پس از تشنج با پزشک یا متخصص پزشکی در بخش اورژانس تماس بگیرید. پزشک باید مطمئن شود که فرزند شما مننژیت ندارد، که این می‌تواند یک مساله جدی باشد. این موضوع به ویژه برای کودکان زیر 1 سال صادق است.
در حالی که کودک شما تشنج ناشی از تب دارد:
- آن را به یک سمت بغلتانید.
- چیزی در دهان کودک نگذارید.
- حرکت تشنج یا لرزش کودک را محدود نکنید.
- وسایلی را که ممکن است در هنگام تشنج به او آسیب برساند (اثاثیه، وسایل تیز و غیره) جابه‌جا کنید.
- کودک را در محل امنی روی زمین قرار دهید تا از صدمات ناشی از سقوط جلوگیری شود.
پیشگیری از تشنج ناشی از تب در کودکان
اغلب تشنج‌های ناشی از تب در چند ساعت اول تب و در زمان افزایش اولیه دمای بدن کودک اتفاق می‌افتد. با حمام ولرم برای کودک، استفاده از پارچه‌های خنک روی سر یا بدن کودک یا استفاده از داروهای کاهش‌دهنده تب مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین) نمی‌توان از تشنج ناشی از تب جلوگیری نمود.
از دادن دارو به کودک بدون مشورت پزشک خودداری کنید
دادن استامینوفن (تیلنول، سایرین) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین و دیگران) به کودک شما در ابتدای تب ممکن است کودک شما را تسکین دهد، اما از تشنج جلوگیری نمی‌کند.
برای استفاده از آسپرین در کودکان و نوجوانان احتیاط کنید. با وجود اینکه استفاده از آسپرین برای کودکان بزرگتر از سه سال مجاز است؛ اما برای کودکان و نوجوانایی که دچار آنفولانزا یا ابله مرغان باشندف هرگز نباید آسپرین مصرف شود. این به این دلیل است که آسپرین ممکن است با سندرم ری مرتبط باشد. سندرم ری، یک بیماری نادر اما به صورت بالقوه تهدیدکننده زندگی، در کودکان است.
داروهای پیشگیری کننده با نسخه
به ندرت، از داروهای ضد تشنج تجویزی برای جلوگیری از تشنج ناشی از تب در کودکان استفاده می‌شود. با این حال، این داروها می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند که ممکن است بیشتر از مزیت‌های احتمالی آن‌ها باشد.
دیازپام رکتال (دیاستات) یا میدازولام بینی ممکن است در صورت نیاز برای کودکانی که مستعد تشنج‌های طولانی تب‌دار هستند تجویز شود. معمولاً برای تشنج‌هایی که بیش از 5 دقیقه طول می‌کشد یا زمانی که بیش از یک تشنج در 24 ساعت برای کودک اتفاق بیفتد، ازین داروها استفاده می‌شود. عموما این داروها برای تشنج ناشی از تب در کودکان کاربرد ندارد.
اکثر کودکان برای تشنج ناشی از تب به هیچ دارویی نیاز ندارند. درمان تشنج‌های مکرر تب شامل تمام موارد فوق به همراه مصرف دوز ژل دیازپام (والیوم) است که از طریق مقعدی تجویز می‌شود. اگر کودک شما تشنج‌های مکرر تب داشت، می‌توان به شما آموزش داد که درمان را در خانه انجام دهید.
بنابراین بهترین راهکار اینست که در صورت وقوع تب در کودک بلافاصله با پزشک مشورت کنید و راهکار مناسبی برای کاهش دمای بدن کودک به کار گیرید.
